Porsuk (bitki)

Porsuk (Taxus), porsukgiller (Taxaceae) familyasından Taxus cinsinden ibreli ağaç türlerine verilen ad.

Porsuk (bitki)
Taxus baccata
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae Şube: Tracheophyta Sınıf: Pinopsida Takım: Pinales Familya: Taxaceae Cins: Taxus L. Sp. Pl. 2: 1040 (1753).
Türler
metne bakınız. Vikitür'de Taxus ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.

Türkiye'nin en yaşlı, dünyanın en yaşlı beşinci ağacı

Türkiye'de Porsuk ağacının nesli tehlikede olup, tohumdan porsuk ağacı yetiştirme oldukça zordur. %20 başarı sağlayanlar bunu bilimsel makale olarak yayınlayabilmektedir, ancak çoğaltılması için henüz ideal bir yöntem bulunabilmiş değil. Porsuğun turuncu-kırmızı-yeşil renkli özgün meyvesi az etli olması ve ticari değer taşımamasına karşın oldukça tatlı olup, meyve içindeki çekirdeğinin çıkarılması şartıyla yenilebilmektedir. Bitkinin bütün diğer kısımları zehirlidir, hele hele meyve çekirdeği (tohumu) aşırı derecede zehirlidir, zira kuşların aksine insan midesi meyve çekirdeğini parçalayabilme yeteneğini haiz olup, çekirdeğin yenmesi halinde mide asidiyle birlikte parçalanan zehirli alkoloidler ölüme kadar varan zehirlenmelere neden olmaktadır. Çimlenme engeli, kuşların zehirsiz olan meyveyi yiyip, insanlar için zehirli olan tohumunu (meyve çekirdeğini) dışkılamasıyla ortadan kalkmaktadır.

Porsuk ağacı çiçekli bir bitkidir ve iki evciklidir. Yani erkek ve dişi organ farklı ağaçlarda bulunur. Porsuk ağacı savaşların kazanılmasına vesile olmuştur.

Porsuktan elde edilen ahşap oldukça esnek bir o kadar dayanıklıdır. Bu nedenle geleneksel yayların yapımında kullanılmıştır. Porsuk ağacı bitkisinden elde edilen taksol antikanserojen etkiye sahip bir maddedir ve günümüzde etkili olarak kanser tedavilerinde kullanılmaktadır. Eylül-Ekim den Aralık-Ocak aylarına kadar meyveleri, sanki ağaçta yeni yılı karşılar gibi çok güzel görüntü oluştururlar.

Türkiye'de bulunan en yaşlı porsuk ağacı Zonguldak ilinde Alaplı ilçesi Kartepe'de 1200 metre yükseklikte bulunan; 4 bin 112 yıllık olduğu tespit edilen porsuk ağacıdır. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından koruma altına alınmıştır. Diğer en yaşlı porsuk ağaçları ise Türkiye'nin 105. tabiat anıtı olan Bölüklü Ormanlarında yer alan biri 1600 diğeri 1000 yaşındaki porsuk ağaçlarıdır. İstanbul'daki en ilginç örnek Eyüp Sultan Camii yakınındaki Cafer Paşa Medresesi avlusundaki ağaçtır.

Türler

• Yaygın porsuk (Taxus baccata) Türkiye.
• Pasifik porsuğu (Taxus brevifolia)
• Kanada porsuğu (Taxus canadensis)
• Çin porsuğu (Taxus chinensis)
• Japon porsuğu (Taxus cuspidata)
• Florida porsuğu (Taxus floridana)
• Meksika porsuğu (Taxus globosa)
• Sumatra porsuğu (Taxus sumatrana)
• Himalaya porsuğu (Taxus wallichiana)