Portekiz Restorasyon Savaşı

Portekiz Restorasyon Savaşı, Portekiz ile İspanya arasında 1640'da Portekiz Devrimi ile başlayan ve 1668'de Lizbon Antlaşması ile sona eren ve İber Birliği’ni resmen bitiren bir savaştı. 1640'tan 1668'e kadar dönemde, Portekiz ve İspanya arasında ara ara çatışmalar yaşandı. Savaş büyük oranda İspanya ve Portekiz'in İberya'da bulunmayan güçlerle olan daha ciddi mücadelelerinin bir parçası olarak görüldü. İspanya, 1648'e kadar Otuz Yıl Savaşı’na ve 1659'a kadar Fransız-İspanyol Savaşı’nda, Portekiz ise 1663'e kadar Hollanda-Portekiz Savaşı’nda savaştı.

Portekiz Restorasyon Savaşı
Kral IV. João'nun Alkışlanması
Tarih 1 Aralık 1640 - 13 Şubat 1668 Bölge Portekiz ve İspanya Sonuç Portekiz Zaferi Portekiz, Septa'yı İspanya'ya verdi Lizbon Antlaşması İber Birliği sona erdi
Taraflar
Portekiz Krallığı Fransa (1641–1659) İngiltere (1662-1668)	İspanya
Komutanlar ve liderler
IV. João Luisa de Guzmán IV. Afonso II. Pedro Marialva Markisi Vila Flor Kontu Alegrete Kontu Schomberg Dükü	IV. Felipe El Carpio Markisi Juan José Osuna Dükü Carecena Markisi

Bu düzensiz savaş dönemleri, Portekiz'de ve başka yerlerde “Alkış Savaşı” olarak da biliniyordu. Savaş, Braganza Hanedanı Portekiz'in yeni taht hanedanı olarak başa geçirdi ve Braganzalar 1581’deki veraset krizinden beri İspanya Habsburglarının elinde olan Portekiz tahtını da geri aldı.

Devrime Yol Açan Olaylar

Portekiz ve İspanya Kralı II. & III. Felipe.

Portekiz Kralı II. Felipe (İspanya'da III. Felipe) öldüğünde Portekizlilere farklı bir yaklaşımı olan oğlu III. Felipe tahta geçti. Portekizli tüccarların ödediği vergiler yükseltildi, Portekiz soyluları İspanyol meclisindeki etkisini kaybetmeye başladı ve Portekiz'in hükûmet makamlarını İspanyollar almaya başladı. En sonunda III. Felipe, Portekiz'i tamamen İspanyol eyaleti yapmaya karar verdi ve Portekizli soylular ise tüm güçlerini kaybetmemek için ayaklandılar.

Onun haricinde İspanyol egemenliği altında olmalarından dolayı Portekiz'i İspanya'nın Seksen Yıl Savaşı’nda yeniden dirilen Hollanda Cumhuriyeti ile karşı karşıya getirdi. Portekiz kolonilerinin İspanyol tacı altında olması Hollandalılara, Hollanda-Portekiz Savaşı’nda Portekiz'e sistematik olarak saldırmak ve kolonilerini fethetmek için bir bahane verdi. Portekizliler de İspanya'nın Portekiz kolonilerini koruma konusunda isteksiz davranıp kendi kolonilerini korumasından dolayı kızgınlık hissettiler.

Bu durum, ilk “ikili hükümdar” olan I. Felipe’nin (İspanya'da II. Felipe) taç giymesinden altmış yıl sonra, 1 Aralık 1640'ta, soylular ve burjuvazi tarafından düzenlenen bir devrimle doruğa ulaştı. Bu devrim, Antão Vaz de Almada, Miguel de Almeida ve João Pinto Ribeiro tarafından planlandı. Kırk Komplocular olarak bilinen bu devrimciler, Dışişleri Bakanı Miguel de Vasconcelos’u öldürdüler ve ardından kralın kendi adına Portekiz'i yöneten kuzeni Savoylu Margaret’i hapse attılar. Felipe'nin orduları o sırada Otuz Yıl Savaşı’nda savaşıyorlardı ve Katalonya'da Orakçılar Savaşı olarak bilinen bir isyanla karşı karşıyaydılar.

Halkın olaya desteği hemen ortaya çıktı ve birkaç saat sonra III. Felipe'nin kuzeni Braganza'nın sekizinci Dükü João, IV. João olarak alkışkandı ve bu haberler bütün ülkede çığ gibi yayıldı. 2 Aralık 1640'ta yani darbenin ertesi günü, IV. João ülkenin hükümdarı sıfatıyla hareket ederek Évora Belediye Odası'na bir mektup gönderdi.

İspanya ile devam eden çatışma, Portekiz'i Otuz Yıl Savaşı'na da en azından bir bölgesel katılımcı olarak sokmuştu. İki ülkenin savaşta olduğu 1641'den 1668'e kadar İspanya, Portekiz'i askeri ve diplomatik olarak tecrit etmeye çalıştı. Portekiz ise siyasi ittifaklar ve sömürge gelirinin korunması amacıyla bağımsızlığını korumak için kaynaklar bulmaya çalıştı.

Savaşa Hazırlıklar

Portekiz tahtını sahiplendikten hemen sonra IV. João konumunu güçlendirmek için adımlar attı. 11 Aralık 1640'ta tüm operasyonları organize edebilmek için bir savaş konseyi kurdu. Daha sonra kral, sınıra yakın kaleleri ve Lizbon'un varsayımsal savunması, garnizonları ve deniz limanlarını korumak için “Sınırların Cuntası” adlı bir plan yarattı.

Bir yıl sonra Aralık 1641'de, ülkenin tüm kalelerinin yenilenmesini ve iyileştirilmelerin bölgesel vergilerle finanse edilmesini sağlamak için bir kira sistemi kurdu. Ayrıca orduyu organize etti, "Kral Sebastião’nun Askeri Kanunları"nı yeniden getirdi ve İngiltere ile iyi ilişkileri yeniden kurmaya odaklanan bir diplomatik sefer yürüttü.

Birkaç küçük zaferin ardından sonra João, hızlı bir barış yapmaya çalıştı. Bununla birlikte, Felipe Portekiz'deki yeni yönetici hanedanı, Pedro Braganza (sonradan II. Pedro olarak Portekiz kralı) naipliğindeki VI. Afonso döneminde ancak tanıdı. İspanya ile çatışmalar 28 yıl sürdü.

Avrupa Güçleri İle İlişkiler

Braganza Dükü II. João, Restorasyon Savaşını yürüttü ve IV. João olarak taç giydi.

Fransa ve İspanya ilişkileri

1640 yılında, XIII. Louis’in baş danışmanı olan Kardinal Richelieu Fransa'nın altında kaldığı zor koşulların tamamen farkındaydı. Louis o sırada İspanya ile savaş halindeydi. Fransa, Madrid tarafından desteklenen ve finanse edilen isyanları kontrol etmek ve İspanyollarla savaşmak için üç farklı cepheye Fransız ordularını yollamak zorunda kaldı. Pireneler’deki ortak sınırlarına ek olarak IV. Felipe’nin farklı sıfatlarla yönettiği Flandre, Franche-Comté sayesinde Fransa'nın doğu ve kuzeyinde de birlikler bulunduruyorlardı. Ek olarak, IV. Felipe İtalya'da geniş toprakları yönetiyordu ve istediği zaman Fransa kontrolündeki Savoy'a saldırarak dördüncü bir cephe açabilirdi. (Savoy'da, Fransalı Christine Marie, küçük oğlu Savoy Dükü II. Charles Emmanuel adına naip olarak hareket ediyordu)

İspanya, arkebüzleri yani "İspanyol Okulu"nun kullanılmasıyla Avrupa'nın en heybetli askerî gücü haline gelmiş ve bu ününü her yere yaymıştı fakat bu itibar ve taktik Otuz Yıl Savaşı ile birlikte azalmıştı. Bununla birlikte, Richelieu gibi yetkin devlet adamları, IV. Felipe'yi kendi iç sorunlarına bakmaya zorlamaya karar verdi. XIII. Louis, Fransa'yı kuşatan İspanyol birliklerini başka bir tarafa yönlendirmek için Richelieu'nun da tavsiyesiyle, João'yu Alkış Savaşı sırasında Portekizlilerin İspanyol kaynaklarını ve insan gücünü tüketeceği inancıyla destekledi.

Portekiz ve Fransa ilişkileri

Portekiz ve Fransa'nın dış politikada ortak çıkarları olduğu için 1 Haziran 1641'de iki ülke arasında bir ittifak antlaşması imzalandı. Antlaşma, Richelieu'nun resmi olmayan dışişleri bakanı olan halefi Kardinal Mazarin’in antlaşmayı bozup Portekiz ve Katalan müttefiklerini Madrid ile ayrı bir barış imzalamak için terk etmesinden önce on sekiz yıl kadar sürdü. Pireneler Antlaşması 1659'da imzalandı. Şartlarına göre Fransa, Katalonya'nın Pireneler'in kuzeyinde, Roussillon olarak bilinen bölümünü ve Cerdanya’nın bir bölümünü aldı. Portekizliler için en önemlisi, Fransızlar İspanya Kralı IV. Felipe'yi Portekiz'in meşru kralı olarak tanıdı.

Yedi yıl sonra, Portekiz Restorasyon Savaşı'nın son kısımlarında, iki ülke arasındaki problemler, Portekiz'in genç (ama hasta) prensi IV. Afonso'nun bir Fransız prensesi olan Nemourslu Marie Françoise ile evlendiği zaman çözüldü.

Portekiz ve Hollanda Cumhuriyeti ilişkileri

Catherine of Braganza, İngiltere, İskoçya ve İrlanda Kraliçesi Catherine Braganza.

Lizbon'daki devrim sırasında (1 Aralık 1640), Portekizliler yaklaşık kırk yıldır Hollandılarla savaş halindeydi. Çatışmanın büyük kısmı, İspanya ve Hollanda Cumhuriyeti'nin aydı anda Seksen Yıl Savaşı’na (1568-1648) girmesiyle başladı ve Portekiz ile Hollanda Cumhuriyeti arasındaki düşmanlıkların 1602'de patlak verdiği esnada ise Portekiz bir İspanyol kral tarafından yönetiliyordu.

Hollanda-Portekiz Savaşı, neredeyse tamamen denizaşırı topraklarda, Hollandalı ticari vekiller, Hollanda Doğu Hindistan Şirketi ve Hollanda Batı Hindistan Şirketi ile defalarca Portekiz'in Amerika, Afrika, Hindistan ve Uzak Doğu'daki sömürge topraklarına saldırdı. Portekiz baştan sona savunma pozisyonundaydı ve İspanya'dan çok az askeri yardım aldı.

João'nun başa geçmesinden sonra, Hollandalılar Angola (1648), São Tomé (1649) ve Brezilya’dan (1654) nihai olarak kovuldu ve bu durum savaş sonuna kadar Portekiz İmparatorluğu'nun her yerinde devam etti. Hollandalılar Portekiz ile bir Avrupa ateşkesi imzaladılar ve ortak düşmanları İspanya'ya karşı bir şekilde birbirlerine yardım ettiler. Hollandalılar Setúbal tuz fabrikalarından tuz satın almaya devam etti ve iki ülke arasındaki ticaret, Hollandalıların isyan ettiği İspanya Habsburglarının Portekiz tahtını devraldığı 1580'den bu yana ilk defa yeniden başladı. Bununla birlikte, Hollanda'nın Portekiz topraklarına yönelik saldırıları 1661'de Lahey Antlaşması’nın imzalanmasından sonra bile 1663'e kadar devam etti.

İngiltere ve Portekiz İlişkileri

İngiltere de kendi iç savaşıyla uğraşıyordu. Portekiz'in İngiltere ile ilişkilerindeki sorunlar, İngiliz Parlamentosu'nun krallık karşıtı savaşını kazanması ve aynı zamanda Portekiz kraliyet sarayının İngiliz prenslerini ve soylularını kabul etmeye ve tanımaya devam etmesinden kaynaklanıyordu. Gergin ilişkiler, I. Charles’i deviren cumhuriyetçi hükûmetin İngiltere'yi ve ardından İrlanda ve İskoçya'yı yönettiği kısa ömürlü İngiltere Topluluğu döneminde devam etti.

Stuart hanedanının restorasyonundan sonra, Portekiz İngiltere ile ittifakını yeniledi ve Fransız desteğinin eksikliğini telafi etti. İttifak, II. Charles ile VI. Afonso’nun kız kardeşi Bragança hanedanından Catherine arasında bir evlilik ile şekil aldı ve İngiltere, Portekiz'e İspanya ile olan savaşında dış destek garantisi verdi. İngiliz ittifakı, Otuz Yıl Savaşı yüzünden güçten düşen ve diğer Avrupa devletleriyle, özellikle de yeniden dirilen İngiltere ile daha fazla savaşamayacak durumda olan İspanya ile barışa yardımcı oldu.

Savaş

Askeri olarak, Portekiz Restorasyon Savaşı çoğunlukla sınır kasabalarını yağmalama, sınır çatışmaları ve süvari baskınlarından oluşuyordu. Ara sıra istilalar ve karşı işgaller denense de bunların çoğu gönülsüz ve yeterince finanse edilmeyen askerlerden oluşuyordu. Yirmi sekiz yıllık savaş esnasında sadece beş büyük muharebe yaşandı.

Savaş ise üç ayrı bölüme ayrılıyor:

• birinci aşama, Birkaç büyük çatışmanın Portekizlilerin İspanyol Habsburgların boyun eğmeye dönmeyeceğini gösteren erken aşama (1640-1646)
• ikinci aşama, İspanya'nın Avrupa'nın başka yerlerindeki askeri çatışmalara odaklanırken küçük ölçekli askeri baskınların olduğu uzun bir askeri soğukluk dönemi (1646-1660)
• üçüncü aşama, İspanya kralı IV. Felipe'nin, düşmanlığa son verecek kesin bir zaferi başarısızlıkla aradığı son dönem (1660-1668)

Birinci Aşama: Muharebeler

António Luís de Meneses (Marialva Markisi) Elvas Hatları Muharebesi’ni kazanan lider.

Portekiz'de hızlı bir zafer elde etmeyi uman İspanya, Portekiz sınırına hemen yedi alay gönderdi ancak kamptaki yaşamın konforuyla savaş alanından daha fazla ilgilenen bir komutan olan Monterrey Kontu'nun gecikmesi, bütün avantajı heba etti. 1641'in sonlarında Portekiz'in yaptığı bir karşı saldırı başarısız oldu ve çatışma kısa sürede bir çıkmaza girdi.

Montijo Muharebesi

26 Mayıs 1644'te, Napolili Torrecusa Markisi tarafından komuta edilen büyük bir İspanyol birliği ve paralı askerleri, savaş boyunca öne çıkan bir dizi deneyimli Portekizli sömürge subayından biri olan Matias de Albuquerque tarafından yönetilen Portekizliler tarafından Montijo Muharebesi’nde durduruldu.

Vahşet

Savaş bir süre sonra tuhaf bir karakter kazandı. Savaş yerel güçler ve birbirini iyi tanıyan komşular arasında bir sınır çatışması haline geldi ancak bu aşinalık her iki tarafın da kana susamış ve yıkıcı dürtülerini hafifletmedi. Savaşın ahlaksız doğası, genellikle paralı askerlerin ve yabancı askerlerin kullanılmasıyla daha da kötüleşti. Her iki tarafta da benzersiz zulüm olayları bildirildi. Portekizliler, altmış yıllık İspanyol egemenliği sırasında eski iç problemlerini çözdüler ve İspanyollar ise rakiplerini savaş kuralları altında saygılı muamele görme hakkına sahip bir ordu değil, sadakatsiz ve asi tebaalar olduğu görüşündeydiler.

Savaşın Kapsamı

Luisa de Guzmán, Portekiz Kraliçesi ve naibi

En nihayetinde üç savaş cephesi açıldı ancak çatışmalar kuzey cephesinde, Galiçya yakınlarında ve Portekiz Alentejo ile İspanyol Extremadura arasındaki merkezi sınırda odaklandı. Portekiz Algarve’nin İspanyol Endülüs’üne bitişik olduğu güney cephesi, Portekiz için mantıklı bir hedefti ancak muhtemelen Portekiz kraliçesi Luisa de Guzmán, Endülüs'ün önde gelen soylusu Medina Sidonia Dükü’nün kız kardeşi olduğu için hiçbir zaman Portekiz saldırılarının odak noktası olmadı.

Yıpranma ve Yolsuzluk

İspanya için ilk başta savaş, bir savunma savaşıydı. Portekiz ise kazanmak için İspanyol topraklarına saldırmayı gerek görmedi ve onlar savaşı bir savunma savaşı yapmak istediler. Askeri seferler genel olarak tarlaları yakmak, kasabaları yağmalamak ve düşmanların sığır ve koyun sürülerini çalmak için yapılan süvari baskınlarından oluşuyordu. Birçoğu paralı asker olan asker ve subaylar öncelikle ganimetle ilgileniyorlardı ve firar etmeye oldukça eğilimliydiler. Uzun süreler boyunca adam ya da para eksikliğinden dolayı iki taraf da askeri sefer düzenlemedi ve aksiyonlar başladığı zaman ise açık askeri hedefler olduğu kadar Portekiz'in potansiyel müttefiklerini etkileme ihtiyacı gibi siyasi düşünceler de seferleri etkiledi. Her yıl, kışın sefer yapmanın sorunları ve yazın sıcak ve kurak koşulları göz önüne alındığı için ciddi çatışmaların çoğu ilkbahar ve sonbaharda yapılıyordu, seferler iki mevsim ile sınırlıydı.

Savaş, karşılıklı yıkımlarla devam etti. Aralık 1641 gibi savaşın erken bir tarihinde bile ülke çapında İspanyolların “Extremadura bitti” şeklindeki ağıtlarını duymak yaygındı. Vergi tahsildarları, askere alma görevlileri, yerli askerler ve İspanyol ve yabancı birliklerin yağmalamaları ise İspanyol halkı için düşmanın baskınları kadar tiksinç ve korkunçtu. Extremadura'da, 1659'a kadar savaşın yükünü yerel milisler çekti ve bu yarı zamanlı askerlerin varlığı, tarım ve yerel finans için son derece zararlıydı. Birliklere ödeme yaacak veya askerleri destekleyecek (ya da komutanlarını ödüllendirecek) para bulunamadığından İspanyol tacı sınırda yaygınlaşan kaçakçılık, vurgunculuk, tefecilik, düzensizlik ve yıkıma göz yumdu. Benzer koşullar ise Portekizliler arasında da mevcuttu.

İkinci Aşama: Savunma Çıkmazı

Juan José, Habsburg ordularına liderlik etmede etkili birisiydi.

Savaşı sürdürmek oldukça pahalıydı. 1650'lerde sadece Extremadura'da 20,000'den fazla İspanyol asker vardı, Flandre’de ise yalnızca 27,000 kişi vardı. 1649 ve 1654 yılları arasında, İspanyol savunma harcamalarının yaklaşık %29'u (altı milyon dukanın üzerinde) Portekiz'le savaşmak için ayrılmıştı, bu rakam 1660'ların büyük seferleri sırasında daha da yükselmişti. Portekiz, Asya ile olan Baharat ticaretini ve Brezilya'dan gelen şeker ticaretini vergilendirme kabiliyeti nedeniyle savaşı çabucak finanse edebildi ve başta Fransa ve İngiltere olmak üzere İspanya'nın Avrupa'daki rakiplerinden bir miktar destek aldı.

1650'lerde ise askeri olarak bir taraf ağır basmıyordu, 1659'daki Elvas Hatları Muharebesi istisnası dışında savaş, siyasi ve diplomatik cephelerde önemliydi. IV. João'nun 1656'daki ölümü, karısının saltanatının başlangıcını ve ardından bir veraset krizi ve saray darbesi girişimine sebep oldu (1652). Bu iç sorunlara rağmen Hollandalıların Brezilya'dan kovulması (1654) ve İngiltere ile bir anlaşmanın imzalanması (1654) Portekiz'in diplomatik ve mali durumunu geçici olarak iyileştirdi ve Lizbon'a yapılacak bir deniz baskınına karşı gerekli korumayı sağladı.

Bununla beraber İspanya'nın en önemli hedefi, Fransa ile resmi bir anlaşma ve Portekiz'i izolasyona almaktı. Avrupa topraklarının dağılımı için yapılan müzakerelerden ve Vestfalya Barışı’ndan (1648) fiili olarak dışlanmasıyla yeni realpolitik'te Portekiz sıkışmış oldu.

Üçüncü Aşama: Portekiz Zaferi

Portekiz'deki İngiliz birlik tugayının komutanı olan Frederick Schomberg

1662'de İspanya, savaşı sona erdirmek için büyük bir çaba göstermeye kendini adamıştı. IV. Felipe'nin gayri meşru oğlu olan Avusturyalı Juan José, 14,000 adamı ile Alentejo'ya vardı ve ertesi yıl bölgenin en büyük şehri Évora'yı almayı başardılar.

Marialva Markisi António Luís de Meneses komutasındaki Portekizliler, Ağustos 1662'de sayıları 3,000 olan bir bir İngiliz tugayıyla desteklendiler. Birçoğu İngiliz İç Savaşı ve Hollanda İsyanı'nda savaşmışlardı. Kral II. Charles için bu, Cromwell'in Yeni Model Ordusu’nun terhis edilmiş askerlerinden kurtulmanın ve onları İngiliz topraklarından çıkarmanın en uygun yoluydu. Alman paralı askeri Friedrich Hermann von Schönberg ve Mértola Kontu tarafından yönetiliyorlardı, Schomberg'in liderliğindeki tugay, Portekiz'in bağımsızlığını geri kazanmada belirleyici bir rol oynadığını kanıtladı.

İspanyolları 8 Haziran 1663'te Ameixial’da büyük bir çarpışmada yendiler ve bu Juan José'yi Évora'yı terk etmesine ve ağır kayıplarla sınırın ötesine geri çekilmeye zorladı.

Portekizliler şimdi Alentejo-Extremadura alanında yaklaşık 30,000 askere sahipti ancak yeni bir komutan olan Caracena Markisinin İtalyan ve Alman acemilerinin de dahil olduğu yaklaşık 23,000 adamla [[Vila Viçosa |Vila Viçosa'yı]] devraldığı Haziran 1665'e kadar İspanyolları tekrar büyük bir çarpışmaya çekemediler.

António Luís de Meneses ve Schomberg komutasındaki Portekiz yardım sütunu, 17 Haziran 1665'te Montes Claros’ta ana orduyla bir araya geldi. Portekizli piyade ve topçu mevzileri İspanyol süvarilerini bozguna uğrattı ve İspanyol kuvveti, yaralılar ve mahkûmlar da dahil olmak üzere 10,000'den fazla adam kaybetti. Kısa bir süre sonra Portekizliler Vila Viçosa'yı geri aldı. Bunlar savaşın son büyük çarpışmalarıydı.

Her iki taraf da çarpışma seferlerine geri döndü. Portekiz, İngiliz müttefikinin aracılığıyla bir ateşkes istemişti ancak Portekiz'in Montes Claros'taki kesin zaferinden ve 1667’de bir Fransız-Portekiz antlaşmasının imzalanmasının ardından nihayet 13 Şubat 1668'de İspanyol Habsburgları Braganza Hanedanını Portekiz'in hanedanı olarak tanımayı kabul etti.

Savaşın Sonuçları

VI. Afonso, hükümdarlığı çoğunlukla Castelo Melhor Kontu tarafından yönlendirildi.

Portekiz için İspanya'dan bağımsızlığın yeniden kazanılması zorlukla da olsa kendi başının çaresine bakabileceğini kanıtladı. Savaş alanındaki zaferleri, Portekiz milliyetçiliğini yeniden uyandırmıştı.

Ekonomik olarak Portekiz'in bağımsızlığını yeniden kazanması onu ticari emperyalizmin öncüleri tarafından çizilen rotayı takip etme özgürlüğüne kavuşturdu. On yedinci yüzyıl boyunca ekonomisi büyük ölçüde tütün ve şekerin antrepo ticaretine ve tuz ihracatına bağlıydı. On sekizinci yüzyılda, temel ihtiyaç maddeleri terk edilmemiş olsa da Portekiz ekonomisi daha çok kölelere, altına, deriye ve şaraba dayalı hale geldi. Merkezi Lizbon'un işlek limanı olan Portekiz ticareti, en çok Anglo-Hollanda kapitalizminden ve Brezilya'daki sömürge ekonomisinden etkilenmiştir. Prens naibinin ekonomik danışmanı olan Ereceria Kontu Luís de Meneses, Flaman modeline dayalı yerli bir tekstil endüstrisinin geliştirilmesi için uğraştı. Orta Portekiz'in koyun sürülerine ve temiz dağ suyuna kolay erişimin olduğu bir bölge olan Covilhã'da fabrikalar kuruldu ancak hem yerel tüketiciler hem de geleneksel dokumacılar arasında fabrikadan çıkan mallar pek popüler olamadı. Bu arada, Portekiz'in ipek endüstrisini geliştirme girişimleri bu pazarı tekelleştirmek isteyen Fransızlar tarafından engellendi.

Hepsinden önemlisi, 1668'den sonra kendisini İspanya'dan ayırmaya kararlı olan Portekiz, yeni fikirler ve beceriler için Batı Avrupa'ya, özellikle Fransa ve İngiltere'ye döndü. Bu, Portekiz'in İspanya'dan kültürel ve siyasi bağımsızlığını pekiştirdiği için kademeli bir “İberyadan Uzaklaşma”nın parçasıydı. Savaş alanındaki başarının uyandırdığı Portekiz milliyetçiliği, İspanya’ya ve İspanyol şeylerine ve kişilerine düşmanca tepkiler üretti. O zamandan sonra, Portekiz toplumu iki temel unsurdan oluşuyordu: kademeli Avrupalılaşma sürecine katılan “siyasi ulus” ve büyük ölçüde değişmeden kalan insanlar, apolitik ve pasif kalan insanlar.

Kaynakça

• Anderson, James Maxwell. The history of Portugal Greenwood Press, 2000 0-313-31106-4
• Birmingham, David. A concise history of Portugal (2003) 978-0-521-53686-8
• McMurdo, Edward (2010). The History of Portugal – From the Reign of D. Joao II. to the Reign of D. Joao V. – Volume III. Volume 3. Read Books Design. ISBN 9781444695694. 
• Riley, Jonathon (2014). The Last Ironsides: The English Expedition to Portugal, 1662-1668. Helion & Company. ISBN 978-1909982208.