R.U.R.

R.U.R. (Rosumovi Umělí Roboti), Rossum'un akıllı robotları anlamına gelir. Karel Čapek'in bilimkurgu tiyatro oyununun adıdır.

Açılışı Prag'da 1921 yılında yapılan oyunun İngilizceye çevirisi Paul Selver tarafından, oyunun sahneye adaptasyonu ise Nigel Playfair tarafından 1923 yılında yapılmıştır. Basil Dean tarafından prodüksiyonu yapılan oyun St.Martin Tiyatrosunda, Londra'da sahnelenmiştir.

R.U.R. oyunu, Sanayi devriminin ekonomik, etik ve sosyal problemlerini yoğun bir şekilde yaşayan Avrupa insanının gelecek ile ilgili kaygılarına ayna tutması açısından önemli bir eserdir. 20. yüzyılın başında bilimkurgu edebiyatına, çağının ötesinde açılımlar kazandıran Karel Čapek, insan ötesi akıllı varlıkların veya yapay zekâya sahip robotların insanlar ile olan ilişkilerini, ahlaki ve antropolojik sorunlarını ele alarak Isaac Asimov gibi kendisinden sonra gelen bilimkurgu yazarlarını da etkilemiştir.

Robot kelimesi, ilk defa olarak Karel Čapek'in bu eserinde yer almış ve daha sonra tüm dünyada kullanılmaya başlanmıştır.^[1] Oyunda geçen popülerleşmiş haliyle robot kelimesi, tüm dünyada daha önce kullanılan otomat veya android kelimelerinin yerini almıştır.

Bu önemli eser 1927 yılında Halid Fahri (Ozansoy) tarafından tercüme edilerek İstanbul'da Devlet Matbaası tarafından "Cihan Edebiyatından Numûneler" serisi içinde Osmanlıca olarak basılarak yayınlanmıştır.^[2]^[3]^[4] Tercüme eserin tam adı R.U.R. -'Âlemşümûl Sun'î Adamlar Fabrikası olarak konmuştur. Kitabın Latin harfleriyle Türkçe olarak yeni baskısı yapılmamıştır.

R.U.R. daki Karakterler

İnsanlar

Harry Domin (Domain) - Genel Yönetici, R.U.R.
Fabry - Baş mühendis, R.U.R.
Dr. Gall - Psikoloji bölümü başkanı, R.U.R.
Dr. Hellman (Hallemeier) - Psikolog
Jacob Berman - İdari Yönetici, R.U.R.
Alquist - Çalışma kâtibi, R.U.R.
Helena Glory - İnsanlık birliği genel başkanı, Başkan Glory'nin kızı
Emma (Nana) - Helena'nın hizmetçisi

Robotlar ve robotiçeler

Marius, robot
Sulla, robotiçe
Radius, robot
Primus, robot
Helena, robotiçe

Dış bağlantılar

Karel Capek Sitesi 20 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Çekçe) (İngilizce) (Fransızca)
KarelCapek.Com: Karel Capek Hakkında Bazı Linlkeri Veren Bir Web Sayfası 23 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Oyun hakkında bilgiler 3 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Project Gutenberg'de R.U.R. sayfası - Bu Linkten Kitabı İndirebilirsiniz 26 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

Kaynakça

^ "Atılım Üniversitesi Robot Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezi - Robotlar" (PDF). 24 Ocak 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2012.
^ "İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kütüphanesi - R.U.R. Kitap Kaydı". 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2012.
^ Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi - R.U.R. Kitap Kaydı^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Devlet Matbaası - Cihan Edebiyatından Numuneler Serisinin 12 Kitabı ve R.U.R.". 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2012.

[1] "Atılım Üniversitesi Robot Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezi - Robotlar" (PDF). 24 Ocak 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2012.

[2] "İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kütüphanesi - R.U.R. Kitap Kaydı". 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2012.

[3] Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi - R.U.R. Kitap Kaydı^{[ölü/kırık bağlantı]}

[4] "Devlet Matbaası - Cihan Edebiyatından Numuneler Serisinin 12 Kitabı ve R.U.R.". 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]