Tik ağacı
Tik ağacı (Tectona grandis), çift çeneklilerden, kaplamada kerestesinden yararlanılan, doğal rengi sarı, zamanla havada kendiliğinden koyulaşan bir sıcak iklim ağacı.[1]
| Tik ağacı | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Tectona grandis L.f., Suppl. Pl.: 151 (1782). | |||||||||||||||
Anavatanı başta Hindistan, Malezya ve Endonezya olan tik ağacı güney ve güneydoğu Asya'ya özgü bir ağaçtır. Afrika ve Karayipler gibi birçok ülkede yetiştiriciliği yapılır. Bu alanlarda doğallaşmıştır. Tik kelimesi Malayalam dilindeki Thekku kelimesinden gelir.
Morfolojik özellikleri
değiştirTik ağacı 40 m'ye kadar boylanabilen, kırmızımsı-kahverengi dallı, yaprakdöken bir orman ağacıdır. 15–45 cm uzunluk ve 8–23 cm genişlikdeki yapraklar yumurtamsı-eliptik biçimde, yaprak kenarı tam ve yaprak sapı oldukça kalın olup 2–4 cm uzunluktadır. Geniş salkımlar oluşturan kokulu beyaz renkli çiçekleri Haziran-Temmuz aylarında görülür. Tozlaşma genellikle böceklerle olmasına karşın bazen rüzgarlada gerçekleşebilir.[2] 1990 yılında Tayland'da yapılan bir bilimsel çalışmada Ceratina cinsi arılarının önemli tozlaştırıcı türler olduğu rapor edilmiştir.[2]
Dağılımı ve habitat
değiştirTik ağacı Tectona cinsindeki üç türden biridir. Nispeten dar bir yayılışa sahip olan T. hamiltoniana ve T. philippinensis sırasıyla Myanmar ve Filipinler'de yetişen iki endemik türdür.
Tik ağacı yılda yalnızca 500 mm yağış alan kurak ya da yılda 5000 mm yağış alan çok nemli ormanlık bölgelerdeki farklı habitat ve iklim koşullarında yetiştiğinden dolayı çeşitlilik gösterir. Yılda 3-5 aylık kurak dönem olmasına karşın yağışlı dönemde ortalama 1,250-1,650 mm büyüme yapar.
Botanik geçmişi
değiştirTik ağacı ilk kez 1782 yılında Carl Linnaeus the Younger'in Supplementum Plantarum adlı eserinde tanımlanmıştır. 1975 yılında Harold Norman Moldenke bilimsel içerikli bir dergide türün dört formunun özelliklerini yayınlamıştır. Moldenke her bir formun tip türden farklılıklarını kıyaslamıştır.
- T. grandis f. canescens yaprak alt yüzeyinin yoğun grimsi tüylerle kaplı olmasıyla tip materyalden ayrılır.
- T. grandis f. pilosula: yaprak damarları bakımdan tip materyalden ayrılır.
- T. grandis f. punctata: yalnızca yaprak altındaki büyük damarlarda tüyler mevcuttur.
- T. grandis f. tomentella: yaprakların alt yüzeyi yoğun sarı keçemsi tüylerle kaplıdır.
Üretimi
değiştirTik ağacı başlıca tohumda üretilir. Tohum kabuğundan kaynaklanan çimlenme engelinin kaldırılması için ön uygulama gerekir. Tohumlar ıslatma ve kurutma uygulamalarında geçirilir. İlk aşamada tohumlar 12 saat kadar suda bekletilir; ikinci aşamada ise 12 saat güneşte bırakılır. Bu 10-14 gün kadar tekrarlanır ve tohumlar torf-kum karşımından oluşan çimlenme yastığına ekilir. Tohumlar 15-30 gün sonra çimlenir. .[3][4]
Kaynakça
değiştir- ^ tik ağacı 20 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 31 Ekim 2011.
- ^ a b Tangmitcharoen, S. and J. N. Owens. 1996. Floral biology, pollination, pistil receptivity, and pollen tube growth of teak (Tectona grandis Linn f.). 1 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Annals of Botany, 79(3): 227-241. DOI:10.1006/anbo.1996.0317
- ^ Kadambi, K. (1972). Silviculture and management of Teak. Bulletin 24 School of Forestry, Stephen F. Austin State University Nacogdoches, Texas
- ^ B. Robertson (2002) Growing Teak in the Top End of the NT. Agnote. No. G26 PDF 26 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
değiştir
Vikitür'de Tectona grandis ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Wikimedia Commons'ta Tik ağacı ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.