Мияс
Мияс (баш. Мейәс, рус. Миасс) — Чиләбе өлкәсендә урнашкан шәһәр, халык саны буенча Чиләбе өлкәсенең дүртенче шәһәр.
| Мияс | |
| рус. Миасс | |
| Байрак[d] | |
 |  |
| Нигезләнү датасы | 1773 |
|---|---|
 | |
| Кушамат/тәхәллүс | Город автомобилестроителей[1] |
| Дәүләт |
 Россия |
| Нәрсәнең башкаласы | Мияс шәһәр бүлгесе[d][2] |
| Административ-территориаль берәмлек | Мияс шәһәр бүлгесе[d][2] |
| Сәгать поясы | UTC+05:00 |
| Халык саны | 147 449 (2023)[3] |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 340 метр |
| Бүләкләр |
 |
| Мәйдан | 112 км² |
| Почта индексы | 456300 |
| Рәсми веб-сайт | g-miass.ru |
| Беренче язма телгә алу | 1773 |
| Җирле телефон коды | 3513 |
| Объектның күренешләре өчен төркем | [d] |
 | |
 Мияс Викиҗыентыкта | |
Халык саны — 151 812 кеше, буйсындырылган торак пунктлары белән — 166 676 кеше.[4]
География
үзгәртүШәһәр Мияс елгасы өстендә, Чиләбедән 96 километр көньяк-көнбатыштарак урнашкан. Көньяк Урал тимер юлының Миасс стансасы.
Климат
үзгәртү- Уртача еллык температура — 2,5 °C
- Уртача еллык һава дымлылыгы — 68,0 %
- Уртача еллык җил тизлеге — 3,5 м/с
| Мияс климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| Уртача температура, °C | −13,6 | −12,9 | −7 | 3,0 | 12,3 | 18,2 | 19,4 | 16,5 | 10,3 | 2,6 | −7,5 | −12,9 | 2,5 |
| Чыганак: NASA. RETScreen базасы | |||||||||||||
Тарих
үзгәртүМияс 1773 елда бакыр эретү заводы төзелүе сәбәпле оешты.
1820-елларда Мияс тирәсендә алтын чыганакларны тапканнар.
1891 елда, бер үк вакытта Миястан һәм Владивостоктан, Транссебер магистрале төзелеше башлана. 1892 елдан Чиләбе ягына тимер юл хәрәкәте башлана, 1903 елда Мияс аша беренче Петербург — Мәскәү — Владивосток поезды үтә.
1919 елдан — 1922 елга хәтле Башкорт АССР составында, 1922—1923 елларда — Чиләбе губернасы составында, 1923—1934 елларда — Урал өлкәсе составында; 1934 елдан — Чиләбе өлкәсе составында.
1926 елда Мияс шәһәр статусын ала.
1941 елда Мияска Мәскәүдән Сталин исемле заводы (хәзерге Урал автобомиль заводы) эвакуацияләнә.
1982 елда шәһәр Хезмәт Кызыл Байрагы ордены белән бүләкләнә.
Халык
үзгәртү| 1897[5] | 1926[5] | 1931[5] | 1939[5] | 1959[6] | 1970[7] | 1979[8] | 1989[9] | 2002[10] | 2010[4] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 16 100 | ~20 000 | ~20 100 | ~28 500 | 99 043 | 131 331 | 150 179 | 167 839 | 158 420 | 151 812 |
Милли состав
үзгәртү| Милләт | 2002[11] | 2010[12] |
|---|---|---|
| руслар | 89,0% | 89,5% |
| башкортлар | 3,2% | 3,5% |
| татарлар | 3,5% | 3,3% |
| украиннар | 1,4% | 1,3% |
Икътисад
үзгәртүШәһәрнең иң эре предприятиесе — Урал автобомиль заводы (УралАЗ).
"Миассэлектроаппарат", инструментлар ясый торган, "Уралрезина" заводлары Тальк комбинаты, Торгаяк рудаидарәсе.
В.П. Макеев исемле дәүләт ракеталар үзәге.
Югары уку йортлары
үзгәртү- Төньяк Урал дәүләт университетының филиалы
- Чиләбе дәүләт университетының филиалы
Шәхесләр
үзгәртү- Шәүкәт Әмиров (1947―2023), музыкант-балалайкачы, ректор, РФ халык артисты (2006), ТР атказанган сәнгать эшлеклесе (2022).
Дин
үзгәртү- Ислам
Галерея
үзгәртү-
Өлкәне өйрәнү музее -
-
-
Искәрмәләр
үзгәртү- ↑ Словарь топонимических перифраз: названия российских городов — СПб: Алетейя, 2022. — ISBN 978-5-00165-489-6
- ↑ 2,0 2,1 ОКТМО
- ↑ Оценка численности постоянного населения на 1 января 2023 года и в среднем за 2022 год и компоненты её изменения (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.) — 2023.
- ↑ 4,0 4,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2013-01-23
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 http://www.mojgorod.ru/cheljab_obl/miass/index.html
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
- ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus02_reg2.php
- ↑ 2002 ел сан алу базасы, archived from the original on 2015-09-15, retrieved 2013-01-23
- ↑ 2010 ел сан алу базасы