Näfrät

Näfrät — bilgele ber keşelärgä, äyberlärgä yäki ideyalärgä qarata köçle tiskäre emotsional’ reaksiä, ğädättä berär närsägä qarşı qarşılıq yäki ciränü belän bäyle^[1]. Näfrät yış köçle açu^[en] häm ciränü^[en] xise belän bäyle. Näfrät qaywaqıt mäxäbbätneñ qapma-qarşılığı bularaq qarala.

Näfrätneñ törle bilgelämäläre häm qaraşları täqdim itelgän. Fälsäfäçelär näfrätneñ asılın häm tabiğäten añlaw belän mäşğül bulğannar, şul uq waqıtta qayber dinnär anı uñay qarıylar häm bilgele ber tışqı törkemnärgä qarata näfrätne xuplıylar. Sotsial’ häm psixologik teoretiklar näfrätne utilitar^[en] mäğnädä añlıylar. Näfrätneñ qayber cämäğät küreneşläre qaywaqıt tolerantlıqnı qäderlägän plüralistik^[en] mädäniätlär kontekstında qanun tarafınnan tıyıla.

Näfrät barlıqqa kilgän kontekstqa bäyle räweştä, törle cämğiätlär anı uñay, tiskäre yaki neytral’ itep qarıy ala.

Toyğı

Toyğı bularaq näfrät qısqa waqıtlı yäki ozaqqa suzılırğa mömkin^[2]. Ul tübän intensiv bulırğa mömkin — «Min brokkolinı näfrät itäm» yäki yuğarı intensiv bulırğa mömkin: «Min böten dönyanı näfrät itäm»^[3]. Qayber oçraqlarda näfrät tışqı tä’sirlärgä, mäsälän, köç qullanuğa, adaştıruğa yäki manipulätsiägä qarata öyränelgän reaksiä bulırğa mömkin.

Din

Din yaña tarafdarlarnı cälep itü öçen çiktän tış äytemlär qullana ala, häm başqa dinnärgä yäki alarnıñ tarafdarlarına qarşı äytelgän bu çiktän tış äytemlär dini näfrät situatsiälärenä kiterergä mömkin^[4].

İskärmälär

↑ Reber, A.S., & Reber, E. (2002). The Penguin dictionary of psychology. New York: Penguin Books.
↑ Y Ito ed., Encyclopedia of Emotion (2010) p. 302
↑ S Kucuk, Brand Hate (2016) p. 12-3
↑ Howard, Erica (2017-07-28) (in en). Freedom of Expression and Religious Hate Speech in Europe. Routledge. ISBN 9781351998789. https://books.google.com/books?id=dJwuDwAAQBAJ&q=hatred+religious+perspective&pg=PT110.

Ädäbiät

The Psychology of Hate by Robert Sternberg (Ed.)
Hatred: The Psychological Descent into Violence by Willard Gaylin
Why We Hate by Jack Levin
The Psychology of Good and Evil: Why Children, Adults, and Groups Help and Harm Others by Ervin Staub
Prisoners of Hate: The Cognitive Basis of Anger, Hostility, and Violence by Aaron T. Beck
Becoming Evil: How Ordinary People Commit Genocide and Mass Killing by James Waller
Ethnolinguistics and Cultural Concepts: truth, love, hate & war, by James W. Underhill, Cambridge: Cambridge University Press.
"Hatred as an Attitude", by Thomas Brudholm (in Philosophical Papers 39, 2010).
The Globalisation of Hate, (eds.) Jennifer Schweppe and Mark Walters, Oxford: Oxford University Press.

[1] Reber, A.S., & Reber, E. (2002). The Penguin dictionary of psychology. New York: Penguin Books.

[2] Y Ito ed., Encyclopedia of Emotion (2010) p. 302

[3] S Kucuk, Brand Hate (2016) p. 12-3

[4] Howard, Erica (2017-07-28) (in en). Freedom of Expression and Religious Hate Speech in Europe. Routledge. ISBN 9781351998789. https://books.google.com/books?id=dJwuDwAAQBAJ&q=hatred+religious+perspective&pg=PT110.

[1]

[2]

[3]

[4]