توقسۇ ناھىيىسى

توقسۇ ناھىيىسى (ئۇيغۇر لاتىن يېزىقى: Toqsu Nahiyisi) شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى دائىرىسى ئىچىدىكى بىر ناھىيە بۇلۇپ مەمۇرى جەھەتتىن ئاقسۇ ۋىلايىتىتىگە قارايدۇ. توقسۇ ناھىيىسى تەڭرىتاغنىڭ جەنۇبىي ئېتىكىگە، تارىم ئويمانلىقىنىڭ شىمالىي چېتىگە جايلاشقان. شەرق تەرىپى كۇچار ناھىيىسى بىلەن، غەرب تەرىپى ئاقسۇ شەھىرى، ئونسۇ ناھىيىسى بىلەن، جەنۇب تەرىپى شايار ناھىيىسى بىلەن، شىمال تەرىپى باي ناھىيىسى بىلەن تۇتىشىدۇ. شەرقتىن غەربكىچە بولغان ئۇزۇنلۇقى 136 كىلومېتىر. جەنۇبتىن شىمالغىچە بولغان كەڭلىكى 91 كىلومېتىر. ئومۇمىي يەر مەيدانى 5559.3 كۋادرات كىلومېتىر. ناھىيە بازىرىنىڭ ئۈرۈمچى شەھىرى بىلەن بولغان ئارىلىقى 788 كىلومېتىر.

توقسۇ ناھىيىسى 新和县.Toksu County
توقسۇ ناھىيىسىنىڭ خەرىتىدىكى ئورنى
مەمۇرىي رايون شەكلى	ناھىيە
ۋىلايەت	ئاقسۇ ۋىلايىتى
مىللەتلەر	ئۇيغۇر
تىللار	ئۇيغۇرچە
بازارلىق سانى	3 دانە
يېزا سانى	5 دانە
نوپۇسى (2015-يىل)	195,920
يەر مەيدانى	5,830.99 كۋادرات كىلومېتىر
ۋاقىت رايونى	UTC+6 (ئۈرۈمچى ۋاقتى)
تېلېفون رايون نومۇرى	997 (0)86+
ماشىنا تاختا نومۇرى	新N

مەمۇرىي رايون

ئاقسۇ ۋىلايىتى توقسۇ ناھىيىسى قارمىقىدا 3 دانە بازارلىق ۋە 5 يېزا بار بولۇپ، ئۇلار تۆۋەندىكىچە:

نومۇرى	ئىسمى	ئۇيغۇر لاتىن يېزىقى دا يېزىلىشى	ئىنگلىزچە ئىسمى	خەنزۇچە ئىسمى	مەھەللە/كەنت سانى	نوپۇسى(مىڭ)	يەر مەيدانى(km2)
1	توقسۇ بازىرى	Toqsu Baziri	Toqsu Town	托克苏镇	9	27
2	ئىچئېرىق بازىرى	Ichériq Baziri	Icheriq Town	依其艾日克镇	21	30	137
3	يۇلتۇزباغ بازىرى	Yultuzbagh Baziri	Yultuzbagh Town	尤鲁都斯巴格镇	17	20	866.67
4	تاشئېرىق يېزىسى	Tashériq Yézisi	Tasheriq Township	塔什艾日克乡	15	17	?
5	پەيشەنبەبازار يېزىسى	Peyshenbebazar Yézisi	Peyshenbebazar Township	排先拜巴扎乡	15	15.3	61.7
6	ئۆگەن يېزىسى	Ögen Yézisi	Ogen Township	渭干乡	16	17	476.4
7	ئۈچقات يېزىسى	Üchqat Yézisi	Üchqat Township	玉奇喀特乡	14	18	573.32
8	تامتوغراق يېزىسى	Tamtoghraq Yézisi	Tamtoghraq Township	塔木托格拉克乡	9	9.5	?

ئىزاھات:

يەر تۈزۈلۈشى

شىمالى ئېگىز، جەنۇبىي پەس بولۇپ، ئۈگەن دەرياسى تىنما تۈزلەڭلىكى ۋە غەربى جەنۇبىي قىسىم كەلكۈن تىنمىسى تۈزلەڭلىكى دەپ ئىككى قىسىمغا بۆلۈنىدۇ. بۇنىڭ ئىچىدە تاغ يېرى 13.0% نى، بوستانلىق 21.3% نى، قۇملۇق 65.4% نى، سۇ كۆلىمى 0.3% نى ئىگىلەيدۇ. بىردىنبىر دەرياسى ئۈگەن دەرياسى چېگرا ھالقىغان دەريا بولۇپ، يىللىق ئېقىن مىقدارى ئىككى مىليارد 220 مىليون كۇب مېتىر. يەر يۈزىدىكى سۇ بايلىقى بەش مىليون كبۇ مېتىر. تۈزلەڭلىك رايونلىرىنى تەمىنلەيدىغان يەر ئاستى سۈيى مىقدارى 530 مىليون كۇب مېتىر. ياۋايى ھايۋانات بايلىقىدىن قارا لەيلەك، ئاق بوغۇز بۆكەن، بۆرە، تۈلكە، ياۋا چوشقا قاتارلىقلار بار. ياۋا دورا ئۆسۈملۈك بايلىقىدىن چۈچۈكبۇيا، چاكاندا، پاقا يوپۇرماق ئۇرۇقى، مامكاپ قاتارلىقلار بار. قېزىلما بايلىقلاردىن نېفىت، تەبىئىي گاز، تۇز قاتارلىقلار بار.

يېزا ئىگىلىكى

بۇ ناھىيە دېھقانچىلىقنى ئاساس قىلىدۇ. ھازىرقى تېرىلغۇ يەر كۆلىمى 32 مىڭ 300 گېكتار ( 484 مىڭ 500 مو)، ئورمان كۆلىمى 40 مىڭ گېكتار (600 مىڭ مو)، ئوتلاق كۆلىمى 113 مىڭ 300 گېكتار (بىر مىليون 700 مىڭ مو). يەنە دېھقانچىلىق قىلىشقا باب كېلىدىغان 26 مىڭ 700 گېكتار (400 مىڭ مو) قاقاس يەر بار. دېھقانچىلىق مەھسۇلاتلىرىدىن بۇغداي، كېۋەز، كۆممىقوناق، شال، پۇرچاق، ياغلىق دان، قوغۇن - تاۋۇز، مېۋە - چېۋە، كۆكتات قاتارلىقلار بار. مۇناقى ئۈزۈم، نەشپۈت، قەغەز ياڭاق، ئارپىبەدىيان قاتارلىق يەرلىك ئالاھىدە مەھسۇلاتلىرى قاتارلىقلار بار. مۇناقى ئۈزۈم، نەشپۈت، قەغەز ياڭاق، ئارپىبەدىيان قاتارلىق يەرلىك ئالاھىدە مەھسۇلاتلىرى بار. چارۋىسىدىن قوي، كالا، ئات قاتارلىقلار بار. سانائىتىدىن قۇرۇلۇش ماتېرىياللىرى، ئېلېكتر ئېنېرگىيىسى، ماشىنسازلىق، يېنىك سانائەت، توقۇمىچىلىق، يېزا ئىگىلىك ۋە قوشۇمچە كەسىپ مەھسۇلاتلىرىنى پىششىقلاپ ئىشلەش قاتارلىقلار بار.

ئىقلىمى

توقسۇ ناھىيىسى ئىللىق مۆتىدىل بەلۋاغ ئىنتايىن قۇرغاق ئىقلىم رايونىغا كىرىدۇ. يىللىق ئوتتۇرىچە تېمپېراتۇرىسى 10.5℃، ئەڭ يۇقىرى تېمپېراتۇرىسى 40.1℃، ئەڭ تۆۋەن تېمپېراتۇرىسى - 29.9℃. يىلىغا ئوتتۇرا ھېساب بىلەن 74.1 كۈندە ئەڭ يۇقىرى تېمپېراتۇرا 30℃ تىن يۇقىرى بولىدۇ. كۈننىڭ يىللىق ئوتتۇرىچە چۈشۈش ۋاقتى 2880.1 سائەت، 10℃ يىغىندا تېمپېراتۇرىسى 3995.0℃. قىروسىز مەزگىلى 218 كۈن. يىللىق ئوتتۇرىچە ھۆل - يېغىن مىقدارى 53.8 مىللىمېتىر. سۇنىڭ ئوتتۇرىچە پارغا ئايلىنىش مىقدارى 2027.6 مىللىمېتىر.

ساياھەتچىلىكى

ناھىيىنىڭ مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرىدىن توغراق ئېقىن مىڭئۆيى، توڭگۇز باش قەدىمىي شەھىرى، ئۇچقات قەدىمىي شەھىرى، تاڭ دەۋرىدىكى جېجۆگۇەن قوۋۇقى خارابىسى قاتارلىقلار بار.