xoʻp

Oʻzbekcha (uz)

xoʻp I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

xoʻp

Etimologiyasi

XOʻP Rozilik maʼnosini ifodadaydigan bu birlik asli tojikcha boʻlib, xub tovush tarkibiga ega (ТжРС, 428); oʻzbek tiliga u tovushini oʻ tovushiga, b tovushini p tovushiga admashtirib olingan (OʻTIL, II, 346).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

— yaxshi, mayli

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 tas-diq yukl. Biror ishga rozilik maʼnosini ifodalaydi; mayli, mayliga. ◆ [Otabek:] Rah-mat, ota, boʻlmasa, bizga choy qaynatib bering-chi! [Hasanali:\ Xoʻp, begim. A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar. ◆ Xoʻp, roziman bu dargohdan ketmoqqa.. H. Olimjon.

Xoʻp boʻladi Juda soz, maʼqul. ◆ -Xoʻp boʻ-ladi,— dedim-u oʻrnimdan turdim. E. Raimov, Ajab qishloq. Xoʻp demoq Unamoq, koʻnmoq, rozi boʻlmoq. ◆ [Hayitjon Toʻlaxonga:] Senga nima boʻldi, qizim! Boya xoʻp deganingda, shun-chalik beyuzchiliklar boʻlmas edi. Hamza, Pa-ranji sirlari.

2 rvsh. Nihoyat darajada; rosa; juda. ◆ Bo-lalar xoʻp oʻynashdi. Xoʻp yaxshi ish boʻldi-da. m ◆ -Nevaralaringizga qarab xoʻp quvonasiz-da, oyi, — dedi Komiljon kulib. S. Zunnu-nova, Hikoyalar.

3 Diqqat, eʼtibor bilan, yaxshilab; juda yaxshi. [◆ Jonoy:] Unday boʻlsa, menga bir oz muhlat ber. Men Madaminning gaplariga xoʻp quloq solib, maqsadini bilay. P. Tursun, Oʻqituvchi. ◆ Soʻzni tanlab soʻzlaganlar — xoʻp bilur soʻz qadrini. S. Abdulla.

Xoʻp boʻpti kest. Ajab boʻlibdi, jazosini tortsin.

xoʻp II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

xoʻp

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

ayn. xoʻptir. ◆ Xoʻp hayda-yo, xoʻp xayda. "Qoʻshikdar". ◆ -Xoʻpga qoʻshilgan hoʻkizdan farqimiz yoʻq emish, — dedi gʻazabini bazoʻr jilovlagan holda. N. Norqobilov, Bekatdagi oq uycha.

Antonimlari

ХЎП. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tillar

• Turkcha: pek

Ruscha _ru

xoʻp I
1 частица утверд. хорошо, ладно, идёт; ◆ xoʻp boʻlmasa ну хорошо, ну ладно, тогда ладно; ◆ xoʻp, ishlaganim boʻlsin хорошо (так и быть), я поработаю; ◆ xoʻp boʻladi! хорошо!, ладно!, идет!; tez kel! - Xoʻp boʻladi быстрее приходи! - Ладно; ◆ xoʻp boʻpti так и надо; поделом; ◆ xoʻp demoq говорить «ладно», изъявлять согласие, соглашаться; ◆ xoʻp deng скажите «да», согласитесь; ◆ men aybli emasman, xoʻp deng согласитесь, что я не виноват; ◆ xoʻp-xoʻp ладно-ладно, хорошо-хорошо, идёт;
2 довольно; ◆ xoʻp yaxshi ish qildingiz вы сделали довольно хорошее дело;
3 основательно, как следует; очень здорово, изрядно; ◆ oʻzimiz ham xoʻp ishladik-da мы поработали на славу; мы здорово поработали; ◆ u bizni xoʻp kuldirdi он здорово насмешил нас; ◆ men seni xoʻp maqadim я тебя очень хвалил; ◆ u sizga xoʻp uqdirganga oʻxshaydi видимо, он вам наговорил немало; ◆ oʻzing ham xoʻp sodda ekansan-da ты, оказывается, очень (довольно-таки) наивный человек; ◆ men bu haqda xoʻp oʻylab koʻrdim я хорошенько подумал об этом;
4 вдоволь; ◆ xoʻp oʻynadik 1) мы вдоволь по-играли, наигрались; 2) мы вдоволь погуляли, нагулялись.

xoʻp II
= xoʻptir.