Norvegiya milliy kutubxonasi

Norvegiya Milliy kutubxonasi (norvegcha: Nasjonalbiblioteket) 1989-yilda tashkil etilgan. Uning asosiy vazifasi "oʻtmishni kelajak uchun saqlab qolish" dir. Kutubxona ham Osloda, ham Mo i Ranada joylashgan. Oslodagi bino 2005-yilda qayta tiklandi va qayta ochildi.

Milliy kutubxona mavjud boʻlgunga qadar Oslo universiteti kutubxonasiga odatda milliy kutubxonaga tegishli boʻlgan vazifalar yuklangan.

Norvegiya ISBN agentligi 82- va 978-82- prefiksli ISBN -larni tayinlash uchun mas’ul boʻlib, Norvegiya Milliy kutubxonasining bir qismidir. Milliy kutubxona Norvegiyadagi nashriyotlardan toʻlangan qonuniy depozitlar uchun ham javobgardir. Kutubxonada barcha materiallar bepul taqdim etiladi.

Tarixi

2005-yil 15-avgustda Norvegiya oʻz tarixida birinchi marta toʻliq ishlaydigan milliy kutubxonani ochdi.^[1] Bu Norvegiya Shvetsiya bilan ittifoqini tarqatib yuborganidan roppa-rosa 100 yil oʻtgach sodir boʻldi. 1905-yilda mustaqillikka erishgan boʻlsa-da, Norvegiya millatchiligining choʻqqisiga chiqqan boʻlsa-da, Norvegiyaga suveren milliy davlat boʻlishdan oʻzining milliy kutubxonasini yaratishgacha bir asr kerak boʻldi. Milliy kutubxonaning tashkil topishi uzoq davom etgan siyosiy jarayon natijasida rivojlandi. 1813-yildan beri Oslo universiteti kutubxonasi ham universitet kutubxonasi, ham milliy kutubxona vazifasini bajarib kelgan. 1989-yilda Norvegiya milliy kutubxonaning bir qismi sifatida mamlakatning shimoliy qismidagi Rana shahrida „Huquqiy saqlash toʻgʻrisida“gi qonunning qayta koʻrib chiqilgan versiyasiga muvofiq mamlakatda nashr etilgan barcha narsalarni saqlash vakolatiga ega boʻlgan omborni tashkil etdi. Oslo universiteti kutubxonasi tarixiy va noyob kolleksiyalarni saqlash va barcha kolleksiyalarini ommaga taqdim etish vakolatini saqlab qoldi. 1999-yilda bu vazifalar Osloda milliy kutubxonaning yangi tashkil etilgan filialida birlashtirildi. Kutubxona binosi rekonstruksiya qilinayotgan paytda 1999-2005-yillar uchun vaqtinchalik chora-tadbirlar amalga oshirildi. 2005-yilda milliy kutubxona Oslodagi yangilangan binoga koʻchib oʻtdi va bu yangi milliy muassasaning haqiqiy boshlanishi edi. 2005-yilda qayta ochilishi bilan milliy kutubxona oʻzining qayta ishlangan veb-saytini ishga tushirdi. Muassasa oʻzini zamonaviy kutubxona sifatida koʻrsatishni maqsad qilgan, u ham jismoniy, ham raqamli koʻrinishga ega. Veb-saytga koʻra, u Norvegiya, norveglar va norveg madaniyati haqida asosiy maʼlumot manbai va Norvegiya ommaviy axborot vositalarini toʻplash, arxivlash va tarqatish uchun Norvegiyaning asosiy resursi boʻlishi kerak edi.^[1]

Raqamli kutubxona loyihasi

Norvegiya Milliy kutubxonasi 2006-yilda butun kolleksiyasini raqamlashtirish jarayonini boshlagan. 2012-yil oktyabr oyida Madaniyat vaziri Hadiya Tajik Bokhylla veb-saytini doimiy xizmat sifatida ochdi. Xizmat ishga tushirilganda, Norvegiyada 2000-yilgacha nashr etilgan taxminan 250 000 kitobdan 104 000 ta kitobni onlayn tizimga kiritdi. Norvegiyaning raqamli kutubxonasi baʼzan NBdigital deb ham ataladi.^[2]

Mualliflik huquqi cheklovlari tufayli Bokhylla faqat Norvegiya IP manzillari uchun mavjud boʻlgan baʼzi kitoblarga IP-manzil blokirovkasini qoʻllaydi. Norvegiya IP-makonidan tashqariga kirish uchun foydalanuvchilar maxsus shakl orqali murojaat qilishlari kerak.^[3]

2013-yilda Bokhylla 2012-yilda 51 million sahifa koʻrilgani haqida xabar berdi, bu uning foydalanuvchilari uchun Norvegiya Milliy kutubxonasi aslida raqamli kutubxona ekanligini koʻrsatadi.

Manbalar

↑ ^1,0 ^1,1 AKLE, Marianne (October 2010). „National reproduction: Norway's new national library“. Nations & Nationalism. 16-jild, № 4. 753–773-bet. doi:10.1111/j.1469-8129.2010.00450.x.
↑ „Homepage“. National Library of Norway. Qaraldi: 2022-yil 17-iyul.
↑ „Access request form“. National Library of Norway.

Havolalar

[reproduction-1] 1,0 ^1,1 AKLE, Marianne (October 2010). „National reproduction: Norway's new national library“. Nations & Nationalism. 16-jild, № 4. 753–773-bet. doi:10.1111/j.1469-8129.2010.00450.x.

[2] „Homepage“. National Library of Norway. Qaraldi: 2022-yil 17-iyul.

[3] „Access request form“. National Library of Norway.

[1]

[2]

[3]