Qurbaqa

Qurbaqa; Qazilma davri: 200-0 Ma; yura davri – hozirgacha PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
Biologik klassifikatsiya
Domen:	Eukariotlar;
Olam:	Hayvonlar;
Tip:	Xordalilar;
Sinf:	Suvda va quruqlikda yashovchilar;
Turkum:	Qurbaqalar;
	;

Qurbaqalar – dumsiz suvda va quruqlikda yashovchilar oilasi. Uzunligi 2–25 sm^[1]^[2]. Koʻpchilik qurbaqalarning tishlari qisman yoki butunlay reduksiyaga uchragan. Tanasi keng, oyoqlari baqalarga nisbatan kalta. 21 urugʻi, 300 dan ortiq turi bor. Antarktidadan tashqari barcha qitʼalarda tarqalgan. Ular orasida tropik Afrikada tarqalgan tirik tugʻuvchi qurbaqalar eng sodda tuzilgan. Koʻpchilik (200 ga yaqin) turlari asl qurbaqalar urugʻiga kiradi. Asl qurbaqalarning koʻz qorachigʻi vertikal joylashgan; orqa oyogʻi barmoqlarida suzgich pardalar qoldigʻi bor; koʻzidan keyinroqda yirik quloqoldi, tanasining orqa tomoni boʻylab mayda zahar bezlari joylashgan^[3]. Yevrosiyoning oʻrmon va dasht mintaqasida uzunligi 20 sm keladigan oddiy, yaʼni kulrang qurbaqalar, choʻl, dasht, oʻrmon va togʻlarida (4 800 m gacha balandlikda) esa koʻk qurbaqalar keng tarqalgan. Oʻzbekiston faunasida faqat koʻk qurbaqalar (uzunligi 14 sm gacha) uchraydi.

Aksariyat qurbaqalar – quruqlik hayvonlari, baqalarga nisbatan kuchsiz sakraydi va yomon suzadi; sekin qadamlab harakat qiladi. Oqshomlari faol hayot kechiradi. Turli xil hasharotlar va boshqa umurtqasizlar bilan oziqlanadi. Quruqlikda qishlaydi. Koʻpchiligi suvga, ayrim turlari quruqlikka 1200 dan 7000 gacha tuxum qoʻyadi. Qurbaqalar bogʻ va poliz ekinlariga ziyon keltiradigan hasharotlarni qirib foyda keltiradi. Janubiy Amerikaning mahalliy aholisi aga qurbaqalari zaharini oʻq-yoylarga surishgan. Qurbaqalarning 6 turi Tabiatni muhofaza qilish xalqaro ittifoqi Qizil kitobiga kiritilgan.

Manbalar

↑ „Tiny frog claimed as world's smallest vertebrate“ (2012-yil 12-yanvar). Qaraldi: 2012-yil 28-sentyabr.
↑ Sabater-Pi, J. (1985). "Contribution to the biology of the Giant Frog (Conraua goliath, Boulenger)". Amphibia-Reptilia 6 (1): 143–153. doi:10.1163/156853885x00047.
↑ Flam, F. „Finding earliest true frog will help paleontologists understand how frog evolved its jumping ability“. Knight Ridder/Tribune News Service (1995). 2013-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 10-iyun.

Adabiyotlar

OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil.

Havolalar

AmphibiaWeb
Qurbaqalar suratlari (Wayback Machine saytida 2016-03-03 sanasida arxivlangan)

Hayvon haqidagi ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.

[1] „Tiny frog claimed as world's smallest vertebrate“ (2012-yil 12-yanvar). Qaraldi: 2012-yil 28-sentyabr.

[2] Sabater-Pi, J. (1985). "Contribution to the biology of the Giant Frog (Conraua goliath, Boulenger)". Amphibia-Reptilia 6 (1): 143–153. doi:10.1163/156853885x00047.

[Flam-3] Flam, F. „Finding earliest true frog will help paleontologists understand how frog evolved its jumping ability“. Knight Ridder/Tribune News Service (1995). 2013-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 10-iyun.

[1]

[2]

[3]