Shimoliy Pitsen tili

Shimoliy Pitsen tili — qadimgi Rim hududining shimoliy qismida, Pitsenum hududida soʻzlashadigan til. Bu toshlardagi bir qator yozuvlardan maʼlum, ammo bu tilning hind-yevropa yoki boshqa tillar oilasiga tegishli ekanligini aniqlash uchun yetarli emas; baʼzi tadqiqotchilar Shimoliy Pitsen tili hind-yevropa tili boʻlmagan degan fikrda. Bir vaqtlar Shimoliy Pitsen yozuvlari notoʻgʻri ravishda etrusk tili deb tasniflangan.

Pitsenumning janubiy qismi aholisi Sabinlar nomi bilan tanilgan, ularning tili Janubiy Pitsen tili, shunga oʻxshash nomga qaramay, Shimoliy Pitsen tili bilan bogʻliq emas.

Novilara shahridan yodgorlik toshi

Novilara shahridan yodgorlik toshi.

Yodgorlik toshidagi yozuv etrusk tilidan olingan alifboda. Hozirda Pigorini muzeyida saqlanadi, miloddan avvalgi VI-V asrlarga tegishli.

Yodgorlik toshi transliteratsiyasi:

mimniś. erút. caareś (.) tadeś | ro(t)nem. úvlin. part(en). úś | polem. iśairon. tet | šút. trat (.) neši. kr(úš/úví) | ten(a)c. trút. ipiem. rotne(š/m) | lútúiś. θ(a)lú. iśperion. vúl | teś. rotem. teú. aiten. tašúr | śoter. merpon. kalatne | niś. vilatoś. paten. arn | úiś. baleśtenac. andś. et | (š)út. (l)akút. treten. teletaú | (ne)m. p(o)lem. tišú. śotriś. eúś.

Qavs ichiga olingan harflarning oʻqilishi bahsli.

Pezarodan ikki tilli yozuv

Bu marmar parcha boʻlib, unda lotin va Shimoliy Pitsen tillarida nazr yozuvi bor:

(A) L. caf(at)ius. l. f. ste. haruspex | fulguriator;

(B) cafates. lr. lr. netšvis. trutnvt. frontac;

Yozuv (A) chapdan oʻngga, (B) oʻngdan chapga, matn ikkita dumaloq tirqishli ramka bilan hoshiyalangan.

Adabiyotlar

• Vittore Pisani, Le lingue dell’Italia antica oltre il latino, seconde édition, Rosenberg & Sellier, Turin, 1986.
• Marcello Durante, Nord piceno: la lingua delle iscrizioni di Novilara, in Popoli e civiltà dell’Italia antica, tome 6, Biblioteca di Storia patria, Rome, 1978.
• J.P. Mallory, In search of the indo-europeans, Language, Archaelogy and Myth, Thames & Hudson, Londres, 1989.