ora

Turkcha (tr)

ora

nari

Oʻzbekcha (uz)

ora 1

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

o-ra

Etimologiyasi

ORA ’bir nuqtadan ikkinchi nuqtagacha boʻlgan ma— sofa'. Andijon bilan Toilkent o r a s i d a tez-yurar poyezd qatnaydi. Bu ot qadimgi turkiy tildagi 'maʼlum nuqtadan uzoqla-’ maʼnosini anglatgan ar-feʼlidan (ДС, 50: ag- III) -a qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, I, 163); oʻzbek tilida soʻz boshlanishidagi a un — lisi â unlisiga, soʻz oxiridagi a unlisi ä unlisiga almashgan: ar- + a = ara > ârä. Oʻzbek tilida bu soʻzning ärâ shakli ham mavjud boʻlib, unlilarni bunday al— manggirib ishlatish dastlab sheʼr (vazn) talabiga koʻra yuzaga kelgan (Choʻzildi uzilmay janglar a r o s i. Shayxzoda), keyinchalik nasriy nutqda ham (qoʻshmâ soʻz tuzishda) ishlatila boshlagan (xälqärâ, dävlätlärärâ kabi).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Ikki narsa yoki nuqta oʻrtasidagi masofa. ◆ Moskva bilan Toshkent orasi 3500 kilometr. Kolonnada mashinalar orasi. m ◆ Ora uzoq, qariyb bir kilometrcha kelar edi. M. Ismoiliy, „Fargʻonat“ .o.

2 Narsalar oʻrtasidagi joy, boʻshliq, maydon; ochiq yoki teshik joy. ◆ Gʻoʻza qa-torlari orasini yumshatish. n ◆ Seni unda, meni munda yaratdi. Oramizda oqar daryo yaratdi. "Qoʻshikdar" . ◆ Supalarning oralari-ga, atrofiga anvoi gullar ekilgan. A. Qahhor, „Asror bobo“ . ◆ Bulupigar orasidan oyning bir parcha kumushi koʻrinib qoldi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

3 Narsalarning bir-biriga tutashgan joyi, oʻrtasi. ◆ Etagi eshik orasiga qisilib qoldi. n ◆ Saman otliq, qamchisini buklab, piyozi chakmonining yoqasi bilan gardan orasiga qistirdi-da, otini qistab, devorga yaqinlashdi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .

Tirnoq orasidan kir qidirmoq q. tirnoq.

4 Narsalarning ichi, oʻrtasi. ◆ Beda orasi juda issiq, goʻyo quyoshning butun olovi beda ichiga yashiringanday. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

5 Qator, saf; toʻda, davra. ◆ Oramizda har xil odamlar bor. Oramizdan yaqin doʻstimiz ketdi. yash Buni haydang.. oradan, joʻralar! Yana yolgʻonlar ila koʻp Sizni sarson qiladir. Hamza . ◆ Qoʻshin Toshkentga yetgan baʼdida bizlar tashqaridan va sizlar ichkaridan boʻlib, Musulmonqulni oradan koʻtargaymiz. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

6 Ikki voqea, hodisa yoki payt oʻrtasida oʻtgan, oʻtadigan vaqt, fursat ◆ Mehmonlar joʻnab, oradan sal vaqt oʻtmay Asrorqul keldi. A. Qahhor, „Asror bobo“ . ◆ Oradan toʻq-qiz yil oʻtdi. Bular toʻrt bola koʻrishdi. A. Qahhor, „Boshsiz odam“ .

Bu (yoki shu) orada 1) shu vaqt ichida, maʼlum vaqtdan boshlab oʻtgan vaqt davomida. ◆ Ikkala xatga ham tezda javob kela ber-madi. Bu orada janglar boʻlib, Mirzayevning qismi — gvardiyachi qism, oʻzi gvardiyachi serjant boʻldi. A. Qahhor, „Koʻk konvert; 2) bu (shu) oʻrtada, bu (shu) joylarda, yaqin at-rofda“ . ◆ -Bu orada Homid nima qilib yurib-dir, oʻziga tuzukkina boy kishi emasmi edi ? — dedi Oftob oyim. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . Kun ora Kun osha, ikki kunda bir, oradan bir kun oʻtib. ◆ Mulla Muhsin, shu hovuzdan kun ora suv oʻtadimi yo yoʻq? A. Krdiriy, „Kichik asarlar“ . Tez orada q. tez 1. Yaqin orada 1) yaqin vaqt ichida, yaqin kunlar ichida, shu kunlarda. ◆ Agar yaqin orada havo ochilmay, surunkasiga yomgʻir yogʻib bersa, nima qilamiz?N. Safarov, Xadicha Axrorova;

2) bu (shu) oʻrtada, yaqin atrofda. ◆ Yaqin ora-dagi objuvoz poykoʻpining zarbi yerni sil-kitib, toʻlqin berar edi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

7 Kishilar oʻrtasidagi oʻzaro munosabat, aloqa. ◆ Bu haqda endi bizning oramizda gap boʻlmasin, oʻrtoq Nurmonov. S. Zunnunova, „Olov“ . ◆ -Haligi gaplar yolgʻonmi! Orada hech narsa.. boʻlgan emasmi? — soʻradi yumshoqlanib ona. Oybek, Tanlangan asarlar.

Ora ochiq (qilmoq) 1) oʻzaro hisob-kitob tugadi. ◆ [Boy Gʻofirga:} Toʻy bahonasida men-dan senga oʻtib qolgan arzimagan narsalar bor. Shularni pulga chaqib, orani ochiq qilib qoʻysak, degan edim. Hamza, „Boy ila xiz-matchi; 2) orada yuz bergan anglashilmov-chilik yoki noxushlik tugadi, ikki tomon baravar boʻldi“ . - ◆ Sen xato qilgan boʻlsang, men ham xato qildim, ora ochiq, — dedi Toʻlagan qistab kelayotgan kulgidan labi pirpirab. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . Oraga odam (yoki kishi) qoʻymoq Ikki tomonni bi-tishtirish, ular oʻrtasidagi ish haqida kelishish uchun uchinchi bir shaxsni vosita-chi qilib yubormoq. ◆ Mendan oʻzi xafa boʻlgan boʻlsa, oraga kishi qoʻysa ham boʻlar edi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . Oraga suqilmoq Boshqalarning gapiga, suhbatiga yoki ishiga aralashmoq. ◆ Duv oraga suqilibdi necha dallol: "Baraka de, baraka de, sen sot, sen ol!" Gʻ. Gʻulom . Oraga tushmoq (yoki kirmoq) Oʻzaro munozara qilayotgan, tortishayotgan yoki urishayotgan kishilar orasidagi ixtilofni bartaraf qilish uchun urinmoq. ◆ Er-xotin-ning orasiga esi ketgan tushibdi. Maqol . n ◆ Er-xotinning orasiga tushgan kishi baʼzan oʻsha tobda, aksari keyitalik soʻkish eshi-tadi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . Ora-da qolmoq Maʼlum kishilar oʻrtasidagi voqealar yoki gapdan boshqalar xabar top-masligiga axdlashmoq. -Nazar aka, — ◆ dedi birinchi yordamchi bosiqlik bilan. — Gap ora-mizda qoldi, debvaʼda berdingiz. M. M . Doʻst, Lolazor. Orada (yoki oraga) qora tikanak boʻlmoq ayn. tikan boʻlmoq q. tikan. Orada(n) gap oʻtdi (yoki qochdi) Ikki tomon oʻrtasida noxush, bir-biriga qattiq tegadigan, ayil botadigan gap boʻldi. ◆ Siz payqamabsiz.. Orada jinday gap qochdi. A. Qahhor, „Millatchilar“ . Oralaridan qil (ham) oʻtmaydi q. qil. Ora(ni) buzmoq Kishilar oʻrtasidagi alo-qani, munosabatni yomonlashtirmoq, oʻr-taga adovat solmoq, doʻstni dushmanga ay-lantirmoq. ◆ Binoyidek bosh qoʻshib turgan ikki elatning orasi yana buzildi-quydi. A. Muxtor, „Qoraqalpoq qissasi“ . Orasi yaqin boʻlmoq Oʻzaro munosabati, aloqasi yaxshi boʻlmoq. ◆ Yaxshiboyev raisni laqabi bilan aytsa ham, raisning oʻzi zarracha xafa boʻlmasdi, shundan bildimki, bularning orasiyaqin. M. M . Doʻst, Lolazor.

8 3-sh. egalik va oʻ.-p. k. qoʻshimchalari bilan koʻmakchi vazifasida ishlatiladi (q. orasida).

ora II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

o-ra

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

ora oyi Qamariya yil hisobida-gi shavvol va zulhijja oraligʻidagi oy; zulqaʼda.

Antonimlari

ОРА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

ora
1 промежуток, расстояние, пространство (между какими-л. предметами, пунктами или точками); интервал, дистанция; ◆ Moskva bilan Toshkent orasi расстояние от Москвы до Ташкента; ◆ kolonnadagi mashinalar orasi интервал между машинами в колонне; ◆ gʻoʻza qator oralari междурядья хлопчатника; ◆ orasini ochiq qilib yozmoq писать размашисто, оставляя широкие промежутки между буквами и словами;
2 промежуток (времени); ◆ tez orada вскоре; ◆ yaqin orada 1) поблизости, близко; где-то тут; 2) на днях, в ближайшие дни, скоро, вскоре; ◆ shu orada 1) поблизости; близко; где-то тут; 2) между тем; тем временем; ◆ oradan besh yil oʻtdi с тех пор прошло пять лет; ◆ oradan koʻp oʻtmay вскоре после этого; ◆ ora-sira или ◆ ora-chora 1) время от времени, по временам, иногда; 2) между прочим, между делом;
3 отношения, взаимоотношения; ◆ orani uzmoq порвать отношения; ◆ ularning oralari yaqin они в близких отношениях; ◆ oramiz yaxshi u нас хорошие отношения; ◆ ularning orasi buzilib qoldi их отношения испортились; ◆ ora(ni) buzuvchi или ◆  ora buzar склочник; смутьян; ◆ oradan gap oʻtdi (или qochdi) произошла размолвка; ◆ oraga gap suqmoq бросать реплику; вмешиваться в чужой разговор; ◆ oraga kirmoq (или tushmoq) посредничать; вмешиваться; ◆ oraga kishi qoʻymoq обращаться к помощи посредников; ◆ orada boʻlgan tortishuvlar споры; полемика (между кем-л.);
4 в роли служебного имени: ◆ orasiga в, во (что-л.), внутрь (чего-л.); ◆ koʻrpaning orasiga kirmoq залезать под одеяло; ◆ olomon orasiga kirib ketmoq войти в толпу; ◆ orasida в, внутри; среди; между; ◆ oramizda bunday shaxslarga oʻrin boʻlmasligi kerak среди нас не должно быть места таким лицам; ◆ omma orasida ish olib bormoq вести работу среди масс (в массах); ◆ u bilan buning orasida katta farq bor между тем и этим большая разница;◆ orasidan 1) из (чего-л.); ◆ xalq orasidan из народа; ◆ kitob orasidan из книги; 2) сквозь (что-л.), через (что-л.);◆ 

• ora ochiq квиты, в расчёте; ◆ u bilan men orani ochiq qildim я с ним расквитался, я с ним рассчитался; ◆ ora yoʻlda qolmoq см. yul; ◆ panja orasidan qaramoq смотреть сквозь пальцы; ◆ joniga ora kirdi см. jon; ◆ kun ora через день, раз в два дня; ◆ oradan koʻtarmoq удалять, снимать, ликвидировать, уничтожать; ◆ ikki orada = ikki oʻrtada (см. oʻrta 1); ◆ oralaridan qil oʻtmaydi (букв. между ними даже волос не пройдёт) их водой не разольешь.
  

Turkcha (tr)

ora

nari