Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qoʻrq-moq

Aytilishi

Etimologiyasi

QOʻRQ- ' qoʻrquv qis et-'.Qoʻrhhanga hoʻsha koʻrinar (Maqol). Qadimgi turkiy tilda qam shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl asli 'qoʻriqla—¹ maʼnosini anglatuvchi qorï— feʼlidan 'oʻzlik' maʼnosini ifo — dalovchi -q qoʻshimchasi bilan hosil qilingan (ДС, 460 : qoruq—); qoʻshimcha qoʻshilganidan keyin ikkinchi boʻgʻin— dagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan (Devon, III, 427; DS, 458): qorï- + q = qorïq- > qoruq- > qorq-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Qoʻrquv his etmoq, qoʻrquv hissiga berilmoq. U ◆ hech narsadan qoʻrqmay-di. Qoʻrqqanga qoʻsha koʻrinar. Maqol . n ◆ Teshaboyning jahli chiqdi: -Teshganda koʻ-zingizni teshmaydi-ku! Muncha qoʻrqmasan-giz? M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . ◆ Kelin qoʻrq-qanidan hushi ketib qoldi. Hamza, „Burungi qozilar“ .

2 Qoʻrqoqlik, yuraksizlik qilmoq, yuragi betlamay, dov bermay qochmoq. Koʻrq-qan oldin musht koʻtarar. Maqol.

3 Hadik olmoq: botina olmaslik, yuragi dov bermaslik; choʻchimoq. ◆ Hayot.. xuddi yiqilib ketishdan qoʻrqqandek, bir qoʻli bilan tanchani ushlab, yuzini yigitdan xiyol qochiriboʻtirardi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . ◆ Dardini aytibdi-yu, familiyasini ayt-gani qoʻrqibdi. S. Siyoyev, „Otliqayol“ .

Sinonimlari

Antonimlari

ҚЎРҚМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

qoʻrqmoq
1 бояться, пугаться, страшиться, трусить, робеть; nimadan qoʻrqasan? чего ты боишься?; men undan qoʻrqar edim 1) я боялся его; 2) я боялся за него; ogʻiz ochishga qoʻrqaman боюсь слово сказать; qoʻrqma! не бойся!, не робей; qoʻrqmasang, yov qochar посл. если ты не струсишь враг побежит; qoʻrqanga qoʻsh koʻrinar посл. (букв. испугавшемуся кажется вдвое) у страха глаза велики; qoʻrqqan oldin musht koʻtarar см. musht 1;
2 опасаться, бояться; qoʻrqa-qoʻrqa или qoʻrqa-pisa боязливо, с опаской, нерешительно, робко; qoʻrqib-pisib birov kelardi кто-то шёл нерешительно.

qoʻrqmoq