tor

Afrikaanscha (af)

Ot

tor

Ozarbayjoncha (az)

Sifat

tor

Volaypukcha (vo)

Ot

tor

Inglizcha (en)

Nido

tor

Datcha (da)

Ot

tor

Niderlandcha (nl)

Ot

tor (koʻplik toren, kichkina torje, kichkina koʻplik torjes)

Mojarcha (hu)

Ot

tor

Polyakcha (pl)

Sifat

tor

Turkcha (tr)

Sifat

tor (qiyosiy daha tor, eng yuqori en tor)

Oʻzbekcha (uz)

tor I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

tor

Etimologiyasi

TOR Bu tojikcha ot asli 'ip' maʼnosini anglatib, keyinchalik 'cholgʻu asbobining chertib tovush chikariladigan ipi' maʼnosini anglata boshlagan (ТжРС, 397 : tor I) shu maʼnodan 'torli cholgʻu asbobi' maʼnosi oʻsib chikkan (ТжРС, 397 : tor V; OʻTIL, II, 205).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

TOR ' eni meʼyordan kichik'. Qoratoy turdi, t o r va dam hovlida boʻgilgan kabi eski, yirtih koʻylagi bilan yelpindi (Oybek). Qadimgi turkiy tilda ham pgunday maʼnoni anglatgan bu sifat asli ta:r tar — zida talaffuz qilingan (ЭСТЯ, III, 146); oʻsha davrlar — dayoq a: unlisining choʻziqlik belgisi yoʻqolgan, oʻzbek tilida bu unli â unlisiga almashgan: ta:r > tar > tar.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Eni, kengligi uncha katga boʻl-magan; ensiz, kambar. ◆ Tor lenta. Top koʻcha. Top yoʻlak. yat U baland boʻyli, peshonasi tor, oʻtkir yuzli, beti ham soqoliday qop-qora kishi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

2 Hajmi, sigʻimi uncha katta boʻlmagan; siqiq. ◆ Tor uy. Tor kiyim. yat Krratoy turdi, tor va dim hovlida boʻgʻilgan kabi, eski, yirtsh koʻylagi bilan yelpindi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Ushbu keng dunyo koʻzimga boʻldi tor\ A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Avazyarim soatcha dam tortib oʻtirdi-yu, bu tor, nim-qorongʻi ustaxonadan zerikib chiqib ketdi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ . ◆ Domla, boshida chamandagul doʻppi, egnida kalta va tor katak koʻylak. A. Qahhor, „Toʻyda aza“ .

3 koʻchma Chegarasi, koʻlami uncha katta boʻlmagan, chekli. ◆ Tor soha. Tor doirada qoʻl-lanadigan soʻzlar.

4 koʻchma Juda qattiq, baxil odam haqi-da. ◆ Torga tor dunyo, kengga keng dunyo. Maqol .

Doʻppi tor kelmoq Noqulay, nochor, tang ahvolda qolmoq, ahvoli mushkullashmoq. ◆ Baʼzi qallob odamlar uchun nima koʻp — vaj-korson koʻp. Doʻppi tor kelganda, ogʻizlariga kelganni qaytarishmaydi. Gazetadan . ◆ Doʻppi tor keldimi, darrov Joʻraboyevning panohi-ga tiqilishadi. Sh. Rashidov, „Boʻrondan kuchli“ . ◆ Yolgʻon chiqib gapi, doʻppi tor kelsa, Hech kim yoʻgʻin poylab soʻraydi uzr! S. Abduqah-hor . Koʻzi tor Oʻta xasis, ziqna. ◆ ..koʻzi tor savdogarlarni.. satira ostiga oladi. "Mushtum" . ◆ Oʻzlariyam oʻlguncha koʻzi tor, ziqna odam, pul boʻlsa-boʻlgani.. Gʻ. Gʻulom, „Shum bola“ . Feʼli (yoki yuragi) tor 1) ayn. koʻzi tor. ◆ Ularda pul boʻladi, bilaman. Lekin ayollari-ning feʼli tor. Kafanlikka doka berishsa ham katta gap. Oybek, Tanlangan asarlar;

2) kishilarga yaxshilik, xushmuomala bilan munosabatda boʻlmaydigan, ziq munosabatli. ◆ Mudiring nokasroq, feʼli torroq odamga oʻxshaydi. Ehtiyot boʻl unaqalardan, jiyan. S. Nurov, „Narvoy“ . ◆ Avaz oʻz feʼlini biladi: u injiq, yuragi tor, qoʻrs. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ . ◆ Qoʻyaver, uka, er-xotinchilikda oʻtadi. Baʼzi xotinlar yuragi torroq, gʻayirroq boʻladi. H. Nazir, „Oʻtlar tutashganda“ .

tor II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

tor

Etimologiyasi

\f. _,1z — ip, arqon, tola; dutor ipi; soch tolasi

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Cholgʻu asboblarining tebranib tovush chiqaradigan ipi. ◆ Ipak tor. Sim tor. n ◆ Cholgʻumning tori tarang, Meni koʻrgan yov garang. Qanday baxtli men, qarang. H. Poʻlat . ◆ Meli polvon dutorini qoʻliga oldi. Biroq quloqlari haddan ortiq buralgan dutor bardosh bermadi — uzilib ketgan tordan ingraganday nido eshitildi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . ◆ Uyga qaytgach, ot qi-lidan tor tortib, oʻyinchoq dutorcha yasadim. "Guldasta" .

2 q. dor 1. ◆ Uyning bir devorida sharqcha qilib tor tortilgan, tor ustida Qut-biyaning kiyimlari qatorida Hasanning ham beqasam toʻni.. yoyilgan edi. S. Ayniy, „Qul-lar“ .

3 koʻchma Torga nisbatlanuvchi narsani bildiradi. ◆ Yurak torlari. Qalb tori, m ◆ Kunlar yaqin, chertajakmiz sevgi torini.. Gʻayratiy . ◆ Raufning taʼnalardan boʻshashgan torlari tortilib, zarur ritmga moslash-di. "Oʻzbekiston qoʻriqlari" . ◆ Gʻulomjonning asab torlari tortildi, alamiga alam qoʻ-shildi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .

Tori (yoki asabi) tarang Juda diqqat, asabi buzuq. ◆ Yoʻqchshshk oʻlsin, ikkovining ham tori tarang, sal narsaga qizarishib qoladi. "Mushtum" .

tor III

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

tor

Etimologiyasi

f. jl3 — musiqa asbobi turi; gitara

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Rubobga oʻxshash sim torli xalq musiqa asbobi. ◆ Ozarbayjon tori. Kavkaz tori. Torni sozlamoq. yash Torini asta-se-kin cherta boshladi. Keyin zavq bilan, ha-rorat bilan chalishga tushdi. U. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ .

2 Umuman, torli cholgʻu asbobi. ◆ Oʻrtoq-larim, qoʻlga olsam torimni, Beixtiyor yod-laydirman yorimni! A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

Antonimlari

ТОР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

tor I
1 тесный, узкий; // тесно, узко; ◆ tor bino тесное помещение; ◆ tor yoʻl узкая дорога; ◆ tor izli temir yoʻl узкоколейная железная дорога, узкоколейка; ◆ tor koʻcha узкая улица, переулок; ◆ oyoq kiyiming tor boʻlsa, dunyoning kengligidan nima foyda погов. что пользы от того, что мир широк, если у тебя обувь тесна;
2 перен. узкий, ограниченный; ◆ tor soxa узкая отрасль; ◆ tor doirada qoʻllaniladigan soʻzlar слова, употребляемые в ограниченном кругу;
3 перен. жадный, скупой; // скряга; koʻzi (или feʼli) ◆ tor odam жадный человек; ◆ yuragi tor odam очень нервный, раздражительный человек; ◆ doʻppi tor kelib qolganda (букв. когда тюбетейка становится тесной) когда приходится туго.

tor II
1 нить, нитка; ◆ oʻrgimchak tori паутинка;
2 струна; ◆ dutorning tori струна дутара; ◆ ipak tor шёлковая струна; ◆ sim tor металлическая струна; ◆ 

• tori sust он не в настроении, он не в духе; ◆ bu xabarni eshitib, uning tori susaydi услышав об этом, он пал духом.
  

tor III
тар (струнно-ударный музыкальный инструмент).