Hindi

Hindi (ičeze nimituz हिन्दी Hindī [ˈɦin̪d̪iː]) om valdkundkel' Indijas i Fidžiš. Se mülüb indoevropižhe kel'kundha. Om hindustanin kahtes kirjformaspäi (toine om urdu Pakistanas) Britanižen Indijan čihodamižen jäl'ghe vodel 1947. Hindin i urdun paginad oma läz ühtejiččed, voib el'geta niid keskneze, erind om sanoiden kävutamižes da kirjamištos.

Regulirui organizacii om Indijan ristitresursoiden šingotesen ministrusen Keskuzdirektorat hindi-kelen küzundoiš, sijadase Nju Deliš.

Geografii

Hindin levigandmižavaruden kart Indijadme da lähižiš valdkundoiš.

Hindi devanagari-kirjamištol om Indijan ohjastusen oficialine kel' ühtes anglijan kelenke. Hindi-kel' om oficialine regionaline kel' 14 Indijan regionas (9 štatad pohjoižes da 5 nevondištterritorijad) 36 regionaspäi. Hindin toižend (fidžin hindi) om üks' koumes oficialižes kelespäi Fidžiš (ühtes anglijan i fidžin kelidenke). Regionaline vai taholine status om Mavrikijas, Trinidad da Tobagos, Gajanas, Surinamas. Mugažo äi hindi-kelen pagižijoid om Nepalas (8 mln), AÜV:oiš (650 tuh.), Ugandas (100 tuh.), Sures Britanijas (45 tuh.). El'getas standartišt hindid Bangladešas-ki.

Om nell' päivnouzmašt paginad (dialektad) da kuz' päivlaskmašt paginad.

Pagižijoiden lugu

Pagižijoiden lugu mail'mas om 260 millionad ristitud kuti mamankel' (257 mln — Indijas, dialektoidenke 420 mln vn 2001 rahvahanlugemižen mödhe) da 120 mln kuti toine kel'. Se om nellänz' kel'form kitajan (mandarin-pagin), ispanijan i anglijan keliden jäl'ghe.

Hindin kirjamišt

Hindi kirjutase devangarin abugida-skriptal. Devanagari (sanskrit: देवनागरी devanāgarī, hindin virkand [ˌdeːvˈnɑːɡriː] «jumalakaz lidnalaine kirjkel'») om saudud 8.-12. voz'sadoil meiden erad. Om 11 vokalid da 33 konsonantad devanagariš, kirjutadas huralpäi oiktale.

Devanagari:

अ	आ	इ	ई	उ	ऊ	ए	ऐ	ओ	औ
a	ā	i	ī	u	ū	e	ai	o	au
क	ख	ख़	ग	ॻ	ग़		घ		ङ
[k]	[kʰ]	[x]	[ɡ]	[ɠ]	[ɣ]		[ɡʱ]		[ŋ]
च	छ		ज	ॼ	ज़		झ		ञ
[c]	[cʰ]		[ɟ]	[ʄ]	[z]		[ɟʱ]		[ɲ]
ट	ठ		ड	ॾ	ड़		ढ	ढ़	ण
[ʈ]	[ʈʰ]		[ɖ]	[ɗ]	[ɽ]		[ɖʱ]	[ɽʰ]	[ɳ]
त	थ		द				ध		न
[t]	[tʰ]		[d]				[dʱ]		[n]
प	फ	फ़	ब	ॿ			भ		म
[p]	[pʰ]	[f]	[b]	[ɓ]			[bʱ]		[m]
य	र	ल	व
[j]	[r]	[l]	[ʋ]
श	ष	स	ह
[ʃ]	[ʂ]	[s]	[h]

Lugusanad

• एक ek — üks'
• दो do — kaks'
• तीन tīn — koume
• चार čār — nell'
• पांच pāñč — viž
• छह čhah — kuz'
• सात sāt — seičeme
• आठ āṭh — kahesa
• नौ nau — ühesa
• दस das — kümne
• बीस bīs — kaks'kümne
• तीस tīs — koumekümne
• (एक) सौ (ek) sau — sada
• हज़ार hazār — tuha

Frazad

• नमस्ते! Namaste! — Tervhen!
• तुम्हारा नाम क्या है? Tumhāra nām kä hai? — Kut sindai kuctas?
• तुम कहाँ से हो? Tum kahān se ho? — Kugalaine oled?
• आप कहां रहते हैं? Aap kahān rahate hain? — Kus sinä eläd?
• अलविदा! Alavida! — Nägemižhesai!
• धन्यवाद Dhanjavād — Kitän.

Irdkosketused

• Hindi-Venälaine onlain-vajehnik (hindi-rusi.com).