An Xuyên (tỉnh)
Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. |
An Xuyên là một tỉnh cũ ở Nam Bộ Việt Nam vào thời Việt Nam Cộng hòa. Tỉnh lỵ là thị xã Quản Long (nay là Thành phố Cà Mau), tồn tại trong giai đoạn 1956-1975. An Xuyên chính là tên của làng sở tại trước kia thuộc tổng Quản Long.
|
An Xuyên
|
|
|---|---|
| Tỉnh | |
| Tỉnh An Xuyên | |
 Bản đồ hành chính tỉnh An Xuyên | |
| Hành chính | |
| Quốc gia |  Việt Nam |
| Vùng | Đồng bằng sông Cửu Long |
| Tỉnh lỵ | Thị xã Quản Long |
| Phân chia hành chính | 1 thị xã, 5 quận |
| Thành lập | 22/10/1956[1] |
| Giải thể | 1975 |
| Dân số (1967) | |
| Tổng cộng | 245.707 người[2] |
Địa lý
sửaTỉnh An Xuyên nằm ở cực Nam, có vị trí địa lý:
- Phía đông giáp tỉnh Bạc Liêu và tỉnh Chương Thiện
- Phía đông nam giáp Biển Đông
- Phía tây và phía nam giáp Vịnh Thái Lan
- Phía bắc giáp tỉnh Kiên Giang.
Lịch sử
sửaTỉnh An Xuyên được thành lập trên cơ sở đổi tên tỉnh Cà Mau theo Sắc lệnh số 143-NV[3] để thay đổi địa giới và tên Đô thành Sài Gòn – Chợ Lớn cùng các tỉnh và tỉnh lỵ tại Việt Nam. Địa giới và địa danh các tỉnh ở miền Nam thay đổi nhiều, một số tỉnh mới được thành lập. Theo Sắc lệnh này, địa phận Nam Phần của Việt Nam Cộng Hoà gồm Đô thành Sài Gòn và 22 tỉnh. Lúc này, tỉnh Cà Mau được đặt tên mới là tỉnh An Xuyên, còn tỉnh lỵ đổi tên là Quản Long. An Xuyên chính là tên của làng sở tại trước kia thuộc tổng Quản Long, vốn là nơi đặt quận lỵ quận Cà Mau trước năm 1956. Đồng thời, xã An Xuyên cũng được đổi tên thành xã Tân Xuyên thuộc quận Quản Long và là nơi đặt tỉnh lỵ Quản Long của tỉnh An Xuyên.
Ngày 5 tháng 8 năm 1957, tỉnh An Xuyên bao gồm 6 quận, 23 xã:
- Quận Quản Long gồm 4 xã; quận lỵ: Quản Long
- Quận Cái Nước gồm 6 xã; quận lỵ: Cái Nước Ngọn
- Quận Đầm Dơi gồm 4 xã; quận lỵ: Tân Duyệt
- Quận Thới Bình gồm 4 xã; quận lỵ: Thới Bình
- Quận Năm Căn gồm 2 xã; quận lỵ: Năm Căn
- Quận Sông Ông Đốc gồm 3 xã; quận lỵ: cửa sông Ông Đốc.
Tuy nhiên, chính quyền Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Việt Nam và sau này là Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam cùng với Việt Nam Dân chủ Cộng hòa không công nhận tên gọi này mà vẫn gọi theo tên cũ là tỉnh Cà Mau.
Tháng 2 năm 1976, tỉnh An Xuyên (tức tỉnh Cà Mau) được sáp nhập với tỉnh Bạc Liêu thành tỉnh Minh Hải.
Cuối năm 1996, tỉnh Minh Hải được chia lại thành tỉnh Cà Mau và tỉnh Bạc Liêu như cũ.
Địa bàn tỉnh An Xuyên cũ hiện nay tương ứng với hầu như toàn bộ diện tích tỉnh Cà Mau ngày nay; ngoại trừ địa bàn xã Khánh Thuận thuộc huyện U Minh và hai xã Biển Bạch, Tân Bằng thuộc huyện Thới Bình vốn trước năm 1975 lại cùng thuộc địa bàn xã Tân Bằng, quận Hiếu Lễ, tỉnh Kiên Giang của chính quyền Việt Nam Cộng hòa.
Hành chính
sửa| Dân số tỉnh An Xuyên năm 1967[2] | |
|---|---|
| Quận | Dân số |
| Cái Nước | 45.060 |
| Đầm Dơi | 29.305 |
| Năm Căn | 10.780 |
| Quản Long | 79.800 |
| Sông Ông Đốc | 41.604 |
| Thới Bình | 39.158 |
| Tổng số | 245.707 |
Năm 1957
sửa- Quận Cái Nước gồm 6 xã: Hưng Mỹ, Phú Mỹ, Tân Hưng, Tân Hưng Đông, Tân Hưng Tây, Thuận Hưng;
- Quận Đầm Dơi gồm 4 xã: Tân Ân, Tân Duyệt, Tân Hòa, Tân Thuận
- Quận Năm Căn gồm 2 xã: Năm Căn, Viên An
- Quận Quản Long gồm 4 xã: Định Thành, Hòa Thành, Tân Thành, Tân Xuyên
- Quận Sông Ông Đốc gồm 3 xã: Khánh Bình Đông, Khánh Bình Tây, Phong Lạc
- Quận Thới Bình gồm 4 xã: Khánh An, Khánh Lâm, Tân Phú, Khánh Bình.
Năm 1970
sửa- Quận Cái Nước gồm 2 xã: Phú Mỹ, Tân Hưng Tây
- Quận Đầm Dơi gồm 5 xã: Hưng Mỹ, Tân Duyệt, Tân Hòa, Tân Hưng, Tân Thuận
- Quận Năm Căn gồm 5 xã: Năm Căn, Tân Ân, Tân Hưng Đông, Thuận Hưng, Viên An
- Quận Quản Long gồm 4 xã: Định Thành, Hòa Thành, Tân Thành, Tân Xuyên
- Quận Sông Ông Đốc gồm 3 xã: Khánh Bình Đông, Khánh Bình Tây, Phong Lạc;
- Quận Thới Bình gồm 4 xã: Khánh An, Khánh Lâm, Tân Phú, Khánh Bình.