Biểu tình Iran 2019
Biểu tình Iran 2019 là một loạt các cuộc biểu tình dân sự xảy ra ở nhiều thành phố trên khắp Iran, ban đầu là phản đối việc tăng giá nhiên liệu 200% nhưng sau đó đã mở rộng để phản đối chế độ hiện tại ở Iran và Lãnh đạo tối cao Ali Khamenei.[4][5] Các cuộc biểu tình bắt đầu vào tối ngày 15 tháng 11 và trong vòng vài giờ đã lan đến 21 thành phố khi các video về cuộc biểu tình bắt đầu lan truyền trên mạng.[6][7][8] Hình ảnh về các cuộc biểu tình bạo lực đã được chia sẻ trên internet với các cuộc biểu tình đạt đến cấp độ quốc tế.[9]
| Biểu tình Iran 2019 | |||
|---|---|---|---|
| Một phần của các cuộc tổng đình công và biểu tình tại Iran 2018–2019 | |||
 Người biểu tình ở Sadeghiyeh, Tehran biểu tình chống lại chính phủ và giá nhiên liệu, vào ngày 16 tháng 11. | |||
| Ngày | 15 tháng 11 năm 2019 – đang diễn ra | ||
| Địa điểm | |||
| Nguyên nhân |
| ||
| Mục tiêu |
| ||
| Hình thức | Biểu tình, bạo loạn, biểu tình ngồi, kháng chiến dân sự, hoạt động trực tuyến, đốt phá | ||
| Các phe trong cuộc xung đột dân sự | |||
| Nhân vật thủ lĩnh | |||
| |||
| Số lượng | |||
| |||
| Thương vong | |||
| |||
Tổ chức Ân xá Quốc tế báo cáo rằng chính phủ đã sử dụng lực lượng gây chết người ở các thành phố trên khắp đất nước và đã có ít nhất 115 người thiệt mạng vì tiếng súng từ IRGC và các lực lượng vũ trang khác theo lệnh trực tiếp từ nhà lãnh đạo tối cao.[10] Tuyên bố của Amnesty đã bị người phát ngôn từ chối cho nhiệm vụ của Iran tới UN Alireza Miryousefi.[11] Chính phủ Iran đã tịch thu thi thể của những người biểu tình bị giết và bị thương có nghĩa là không có con số chính thức nào về tổng số người thiệt mạng.[12][13][14]
Để ngăn chặn việc chia sẻ thông tin liên quan đến các cuộc biểu tình và cái chết của hàng trăm người biểu tình trên các nền tảng truyền thông xã hội, chính phủ đã chặn Internet trên toàn quốc, dẫn đến mất hoàn toàn kết nối Internet gần như toàn bộ khoảng sáu ngày.[15][16]
Dựa trên tường thuật của Tổ chức Ân xá Quốc tế và Đài phát thanh Farda, loạt cuộc biểu tình này có thể là bạo lực và nghiêm trọng nhất kể từ Cách mạng Iran năm 1979.[17]
Bối cảnh
sửaCác lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ và Liên minh Châu Âu đối với Iran, cùng với sự quản lý kinh tế sai lầm, đã dẫn đến một cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng ở Iran trong vài năm qua.[18] Trước tình trạng bất ổn, Tổng thống đương nhiệm của Iran, Hassan Rouhani nói, "Iran đang trải qua một trong những năm khó khăn nhất kể từ cuộc cách mạng Hồi giáo 1979".[7] Các đồng minh Iran ở Lebanon và Iraq cũng đã chứng kiến các cuộc biểu tình chống chính phủ.
Vào nửa đêm ngày 15 tháng 11 năm 2019, chính phủ Iran tuyên bố sẽ tăng giá nhiên liệu.[7] Trước khi tăng giá, tài xế có thể mua tới 250 lít (66 gal Mỹ) cho 10.000 rial Iran mỗi lít (khoảng 1,15 đô la Mỹ mỗi gallon), với mức giá mới là 15.000 rial mỗi lít (khoảng 1,70 đô la Mỹ mỗi gallon) cho 60 lít (16 gal Mỹ) đầu tiên mỗi tháng và 30.000 mỗi lít (khoảng 3,40 đô la Mỹ mỗi gallon) sau đó, giá tăng từ 50% đến 200%.[5] Một chương trình truyền hình nhà nước của Iran đã mô tả các biện pháp này như một cách giúp tài trợ cho khoảng 60 triệu người Iran.[18]
Tham khảo
sửa- ^ a b “At Least Six Dead In Iranian Protests, Tensions Still High”. RadioFreeEurope/RadioLiberty.
- ^ “عفو بینالملل: دستکم ۱۱۵ نفر در اعتراضهای ایران کشته شدهاند”. رادیو فردا.
- ^ “Iran detains '100 leaders' of petrol hike protests” (bằng tiếng Anh). ngày 22 tháng 11 năm 2019. Truy cập ngày 24 tháng 11 năm 2019.
- ^ “گسترش اعتراضها به افزایش قیمت بنزین: یک معترض در سیرجان با شلیک ماموران کشته شد”. Iran International (bằng tiếng Ba Tư). ngày 15 tháng 11 năm 2019. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 11 năm 2019. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2019.
- ^ a b “Protests erupt over Iran petrol rationing” (bằng tiếng Anh). ngày 16 tháng 11 năm 2019. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2019.
- ^ “Amnesty International: Over 100 Killed in 21 Cities in Iran Protests”. Haaretz.
- ^ a b c “Hikes in the cost of petrol are fuelling unrest in Iran”. The Economist. ngày 17 tháng 11 năm 2019.
- ^ “افزایش قیمت بنزین؛ شهرهای مختلف ایران صحنه اعتراضات شد”. رادیو فردا.
- ^ Fassihi, Farnaz (ngày 19 tháng 11 năm 2019). “Iran's 'Iron Fist': Rights Group Says More Than 100 Protesters Are Dead”. The New York Times (bằng tiếng Anh). ISSN 0362-4331. Truy cập ngày 21 tháng 11 năm 2019.
- ^ https://www.amnesty.org/en/latest/news/2019/11/iran-more-than-100-protesters-believed-to-be-killed-as-top-officials-give-green-light-to-crush-protests/
- ^ “Iran rejected the unofficially reported death tolls of the recent upheavals”. Hamshahri (bằng tiếng Ba Tư). ngày 22 tháng 11 năm 2019. Truy cập ngày 24 tháng 11 năm 2019.
- ^ Iranian officials 'stealing bodies' from morgues to hide true scale of government crackdown
- ^ Mysterious Disappearances: Is Iran Stealing Bodies From Morgues to Disguise Crackdown on Protesters?
- ^ McKay, Hollie. “Brutal crackdown of Iran protesters points to increasing divide, leadership losing grip: 'The regime is afraid'”.
- ^ “Internet disrupted in Iran amid fuel protests in multiple cities - NetBlocks”. NetBlocks. Truy cập 7 tháng 12 năm 2019.
- ^ NetBlocks.org (23 tháng 11 năm 2019). “Confirmed: Internet access is being restored in #Iran after a weeklong internet shutdown amid widespread protests; real-time network data show national connectivity now up to 64% of normal levels as of shutdown hour 163 #IranProtests #Internet4Iran https://netblocks.org/reports/internet-restored-in-iran-after-protest-shutdown-dAmqddA9 ...pic.twitter.com/eimWEIEmrI”. @netblocks (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 24 tháng 11 năm 2019. no-break space character trong
|title=tại ký tự số 337 (trợ giúp); Liên kết ngoài trong|title=(trợ giúp) - ^ “Iranian security forces are using lethal force to crush protests”. www.amnesty.org (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 21 tháng 11 năm 2019.
- ^ a b Fassihi, Farnaz; Gladstone, Rick (ngày 15 tháng 11 năm 2019). “Iran Abruptly Raises Fuel Prices, and Protests Erupt”. The New York Times (bằng tiếng Anh). ISSN 0362-4331. Truy cập ngày 16 tháng 11 năm 2019.