Phân cấp hành chính Việt Nam

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 * ** *** **** ***** ✱ ✱✱ Bản đồ hành chính Việt Nam Chú thích: * Đảo Phú Quốc (thành phố Phú Quốc, Kiên Giang) ** Côn Đảo (huyện Côn Đảo, Bà Rịa – Vũng Tàu) *** Quần đảo Hoàng Sa (huyện Hoàng Sa, Đà Nẵng) **** Quần đảo Trường Sa (huyện Trường Sa, Khánh Hòa)

Phân cấp hành chính Việt Nam là sự phân chia các đơn vị hành chính của Việt Nam thành từng tầng, cấp theo chiều dọc. Theo đó cấp hành chính ở trên (cấp trên) sẽ có quyền quyết định cao hơn, bắt buộc đối với cấp hành chính ở dưới (hay cấp dưới).

Phân cấp hành chính Việt Nam hiện nay theo Điều 110 Hiến pháp 2013 và Điều 2 Luật Tổ chức chính quyền địa phương gồm 3 cấp hành chính là:

• Cấp tỉnh: Tỉnh / Thành phố trực thuộc trung ương
• Cấp huyện: Quận / Huyện / Thị xã / Thành phố thuộc tỉnh / Thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương
• Cấp xã: Xã / Phường / Thị trấn.

Ngoài ra còn có đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội thành lập.

Dưới xã có làng / thôn / bản / buôn / sóc / ấp..., dưới phường / thị trấn có khu dân cư / khu phố / khu vực / khóm / ấp. Khi lượng dân cư đông thì thôn làng dưới xã có thể chia ra các xóm, còn khu dân cư ở phường/thị trấn thì chia ra tổ dân phố, dưới tổ dân phố còn chia ra cụm dân cư. Đây là cấp cơ sở không pháp nhân, phục vụ cho quản lý dân cư nhưng không được xem là cấp hành chính, và những người tham gia quản lý hoạt động ở cấp này chỉ hưởng phụ cấp công tác mà không được coi là công chức.

Phân cấp hiện tại

Bài chi tiết: Danh sách các đơn vị hành chính tại Việt Nam

Phân cấp hành chính Việt Nam theo Hiến pháp 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015 (sửa đổi 2019)

Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2015, căn cứ vào Hiến pháp Việt Nam 2013 được thông qua tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XIII ngày 19/06/2015 quy định tại chương I:

Các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam gồm có:

1. Tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh)

2. Huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp huyện)

3. Xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã)

4. Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội thành lập

Theo đó Việt Nam có 3 cấp hành chính:

Cấp tỉnh

Sau nhiều lần chia tách và nhập lại, tính đến nay, Việt Nam có 63 đơn vị hành chính cấp tỉnh, bao gồm 6 thành phố trực thuộc trung ương và 57 tỉnh (tương ứng với chữ số được đánh dấu trên bản đồ hành chính Việt Nam).

6 thành phố trực thuộc trung ương

1. Hà Nội (thủ đô) 2. Thành phố Hồ Chí Minh 3. Hải Phòng 4. Đà Nẵng 5. Cần Thơ 6. Huế

57 tỉnh

7. Lai Châu
8. Điện Biên
9. Lào Cai
10. Hà Giang
11. Cao Bằng
12. Lạng Sơn
13. Yên Bái
14. Tuyên Quang
15. Bắc Kạn
16. Thái Nguyên 17. Sơn La
18. Phú Thọ
19. Vĩnh Phúc
20. Bắc Ninh
21. Bắc Giang
22. Quảng Ninh
23. Hòa Bình
24. Hưng Yên
25. Hải Dương
26. Thái Bình 27. Hà Nam
28. Nam Định
29. Ninh Bình
30. Thanh Hóa
31. Nghệ An
32. Hà Tĩnh
33. Quảng Bình
34. Quảng Trị
35. Quảng Nam
36. Quảng Ngãi 37. Kon Tum
38. Gia Lai
39. Bình Định
40. Phú Yên
41. Đắk Lắk
42. Đắk Nông
43. Khánh Hòa
44. Lâm Đồng
45. Ninh Thuận
46. Bình Thuận 47. Bình Phước
48. Tây Ninh
49. Bình Dương
50. Đồng Nai
51. Bà Rịa – Vũng Tàu
52. Long An
53. Đồng Tháp
54. Tiền Giang
55. Bến Tre
56. An Giang 57. Vĩnh Long
58. Kiên Giang
59. Hậu Giang
60. Trà Vinh
61. Sóc Trăng
62. Bạc Liêu
63. Cà Mau

Cấp huyện

Bài chi tiết: Đơn vị hành chính cấp huyện (Việt Nam), Huyện (Việt Nam), và Danh sách đơn vị hành chính cấp huyện của Việt Nam

Đây là cấp hành chính cấp 2 của Việt Nam, thấp hơn (về thẩm quyền), và thông thường thì cấp này cũng có quy mô dân số, diện tích, kinh tế nhỏ hơn cấp tỉnh. Đây là cấp hành chính cao hơn cấp xã, phường, thị trấn. Cấp hành chính này có nhiều tên gọi khác nhau tùy theo cấp hành chính nó trực thuộc, gồm huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương, quận, gọi tuần tự theo mức đô thị hóa. Trong đó, quận và thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương không có trong tỉnh, chỉ áp dụng cho các đơn vị nội thành của thành phố thuộc trung ương. Thành phố thuộc tỉnh không có trong thành phố trực thuộc trung ương.

Cấp xã

Đây là đơn vị hành chính cấp cơ sở, thấp hơn cấp Huyện. Gọi xã, phường, thị trấn là tùy theo mức đô thị hóa. Trong đó, phường không có trong huyện, xã không có trong quận, thị trấn chỉ có trong huyện.

Có 5 đơn vị hành chính cấp huyện không có đơn vị cấp xã (đều là các huyện đảo), bao gồm: Cồn Cỏ (Quảng Trị), Bạch Long Vĩ (Hải Phòng), Hoàng Sa (Đà Nẵng), Lý Sơn (Quảng Ngãi), Côn Đảo (Bà Rịa – Vũng Tàu).

Phân cấp địa lý

Việt Nam được chia thành 3 miền địa lý, mỗi miền lại được chia thành nhiều vùng địa lý.

• Bắc Bộ: Tây Bắc Bộ, Đông Bắc Bộ, Đồng bằng sông Hồng
• Trung Bộ: Bắc Trung Bộ, Duyên hải Nam Trung Bộ, Tây Nguyên
• Nam Bộ: Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long

Đôi khi hai vùng Tây Bắc Bộ và Đông Bắc Bộ được gộp chung lại thành vùng Trung du và miền núi phía Bắc, hai vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Nam Trung Bộ được gộp lại thành vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung.

Lịch sử

Thời quân chủ

Bài chi tiết: Phân cấp hành chính Việt Nam thời quân chủ

Thời Pháp thuộc

Sau khi bình định toàn bộ Việt Nam, Pháp tiến hành chia nước ta làm 3 xứ: Bắc Kỳ và Trung Kỳ đặt dưới chế độ bảo hộ và Nam Kỳ đặt dưới chế độ thuộc địa, tất cả đều trực thuộc liên bang Đông Dương. Về cơ bản, hệ thống hành chính không có nhiều sự thay đổi rõ rệt so với thời nhà Nguyễn. Pháp giữ nguyên các cấp hành chính như cũ, chỉ thực hiện một số thay đổi nhằm áp đặt sự cai trị. Cụ thể, các cấp hành chính như sau:

• Cấp tỉnh: Có các tỉnh, thành phố và đạo quan binh do người Pháp đứng đầu.
• Cấp phủ: Có các phủ ở đồng bằng và châu ở miền núi. Các cấp này do người bản xứ đứng đầu. Ngoài ra trong cấp này còn có các tiểu quân khu ở các đạo quan binh, do các sĩ quan Pháp đứng đầu.
• Cấp huyện: Người bản xứ quản lý.
• Cấp xã: Người bản xứ quản lý. Tại các thành phố, cấp tương đương là quận (arrondissement), chỉ nằm dưới cấp tỉnh.

Tại Nam Kỳ, các cấp hành chính đều do người Pháp quản lý.

Thời kỳ 1945 - 1954

Vào thời đế quốc Việt Nam, Việt Nam không còn là ba xứ riêng biệt. Các cấp hành chính gần như không thay đổi, tất cả đều do người Việt quản lý.

Sau cách mạng tháng Tám, theo điều 57, chương V, Hiến pháp năm 1946:

Nước Việt Nam về phương diện hành chính gồm có ba bộ: Bắc, Trung, Nam. Mỗi bộ chia thành tỉnh, mỗi tỉnh chia thành huyện, mỗi huyện chia thành xã.

Như vậy vào thời kỳ này các đơn vị hành chính của Việt Nam được phân thành 4 cấp, ngoài các cấp xã, huyện, tỉnh như sau này thì vẫn còn có cấp Bộ (cả nước có 3 Bộ: Bắc Bộ, Trung Bộ, Nam Bộ). Cấp phủ, châu bị bãi bỏ.

Các tỉnh thời kỳ 1945 - 1946 (69 tỉnh, thành phố):

• Bắc Bộ có 27 tỉnh và 2 thành phố:

1. TP. Hà Nội
2. TP. Hải Phòng
3. Bắc Giang
4. Bắc Kạn
5. Bắc Ninh 6. Cao Bằng
7. Hà Đông
8. Hà Giang
9. Hà Nam
10. Hải Dương 11. Hải Ninh
12. Hòa Bình
13. Hưng Yên
14. Kiến An
15. Lai Châu 16. Lạng Sơn
17. Lào Cai
18. Nam Định
19. Ninh Bình
20. Phú Thọ 21. Phúc Yên
22. Quảng Yên
23. Sơn La
24. Sơn Tây
25. Thái Bình 26. Thái Nguyên
27. Tuyên Quang
28. Vĩnh Yên
29. Yên Bái

• Trung Bộ có 18 tỉnh và 1 thành phố:

1. TP. Đà Nẵng
2. Thanh Hóa
3. Nghệ An
4. Hà Tĩnh 5. Quảng Bình
6. Quảng Trị
7. Thừa Thiên
8. Quảng Nam 9. Quảng Ngãi
10. Bình Định
11. Phú Yên
12. Khánh Hòa 13. Phan Rang
14. Bình Thuận
15. Kon Tum
16. Plây Cu 17. Darlac
18. Lâm Viên (Lang Biang)
19. Đồng Nai Thượng

• Nam Bộ có 20 tỉnh và 1 thành phố:

1. TP. Sài Gòn
2. Chợ Lớn
3. Gia Định 4. Bà Rịa
5. Biên Hòa
6. Thủ Dầu Một 7. Tây Ninh
8. Tân An
9. Mỹ Tho 10. Bến Tre
11. Vĩnh Long
12. Trà Vinh 13. Sa Đéc
14. Châu Đốc
15. Hà Tiên 16. Long Xuyên
17. Cần Thơ
18. Sóc Trăng 19. Gò Công
20. Rạch Giá
21. Bạc Liêu

Tuy nhiên, đơn vị hành chính cấp Bộ (của chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hoà) chỉ tồn tại trong khoảng vài năm rồi bỏ. Nhưng chính quyền Quốc gia Việt Nam thì lập chức Thủ hiến cho mỗi Phần (chính là Bộ theo cách gọi của họ).

Ngày 19/7/1946, thành lập Đặc khu Hồng Gai trên cơ sở tách khỏi tỉnh Quảng Yên.

Ngày 12/9/1947, Ủy ban kháng chiến hành chính Nam Bộ (chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa), thay đổi sắp xếp lại hành chính 2 tỉnh Châu Đốc và Long Xuyên để thành lập các tỉnh mới có tên là Long Châu Tiền và Long Châu Hậu.

Ngày 12/2/1950, thành lập tỉnh Vĩnh Phúc trên cơ sở sáp nhập 2 tỉnh Vĩnh Yên và Phúc Yên.

Tháng 8/1950, thành lập đặc khu Sài Gòn - Chợ Lớn trên cơ sở thành phố Sài Gòn - Chợ Lớn.

Tháng 10/1950, thành lập tỉnh Long Châu Hà trên cơ sở sáp nhập 2 tỉnh Long Châu Hậu và Hà Tiên.

Tháng 6/1951, 2 tỉnh Long Châu Tiền và Sa Đéc hợp nhất thành tỉnh Long Châu Sa.

Tháng 5/1951, Ủy ban kháng chiến hành chính Nam Bộ đã thay đổi sắp xếp hành chính nhiều tỉnh ở Nam Bộ như sau:

• Tỉnh Rạch Giá bị giải thể và bị xé lẻ, nhập vào các tỉnh Bạc Liêu, Cần Thơ, Sóc Trăng.
• Hợp nhất 3 tỉnh Mỹ Tho, Tân An, Gò Công thành 1 tỉnh có tên là tỉnh Mỹ Tho (còn gọi là tỉnh Tân Mỹ Gò).
• Hợp nhất 2 tỉnh Vĩnh Long và Trà Vinh lại thành 1 tỉnh có tên là tỉnh Vĩnh Trà.
• Hợp nhất 2 tỉnh Bà Rịa và Chợ Lớn lại thành 1 tỉnh có tên là tỉnh Bà Rịa - Chợ Lớn (còn gọi là tỉnh Bà Chợ).
• Hợp nhất 2 tỉnh Thủ Dầu Một và Biên Hòa lại thành 1 tỉnh có tên là tỉnh Thủ Biên.
• Hợp nhất 2 tỉnh Gia Định và Tây Ninh lại thành 1 tỉnh có tên là tỉnh Gia Định Ninh.

Các tỉnh mới này ở Nam Bộ tồn tại đến tháng 8/1954 thì giải thể, phân chia đơn vị hành chính trở lại giống như thời gian trước năm 1947.

Thời kỳ 1954 - 1975

Miền Bắc Việt Nam

Trong thành phố trực thuộc trung ương, thời kỳ 1954-1958 có các cấp hành chính quận (ở cả nội thành và ngoại thành), dưới quận có khu phố (ở nội thành) và xã (ở ngoại thành, ngoài ra có phố là cấp không thông dụng, như phố Gia Lâm ở Hà Nội). Năm 1958, nội thành bỏ quận, thay bằng khu, dưới khu là khối dân phố, ngoại thành có quận (từ năm 1961 đổi là huyện) và xã. Năm 1974, đổi tên gọi khối dân phố thành cấp tiểu khu.

Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa năm 1954 có 34 đơn vị hành chính:

• Bắc Bộ có 26 tỉnh, 2 thành phố trực thuộc trung ương và 1 đặc khu:

1. TP. Hà Nội
2. TP. Hải Phòng
3. Bắc Giang
4. Bắc Cạn
5. Bắc Ninh 6. Cao Bằng
7. Hà Đông
8. Hà Giang
9. Hà Nam
10. Hải Dương 11. Hải Ninh
12. Hòa Bình
13. Hưng Yên
14. Kiến An
15. Lai Châu 16. Lạng Sơn
17. Lào Cai
18. Nam Định
19. Ninh Bình
20. Phú Thọ 21. Quảng Yên
22. Sơn La
23. Sơn Tây
24. Thái Bình
25. Thái Nguyên 26 Tuyên Quang
27. Vĩnh Phúc
28. Yên Bái
29. Đặc khu Hồng Gai

• Bắc Trung Bộ có 4 tỉnh và 1 đặc khu:

30. Thanh Hóa
31. Nghệ An 32. Hà Tĩnh
33. Quảng Bình 34. Đặc khu Vĩnh Linh (vốn thuộc tỉnh Quảng Trị)

Năm 1955: Tỉnh Quảng Yên và đặc khu Hòn Gai hợp nhất thành khu Hồng Quảng; bỏ 2 tỉnh Lai Châu, Sơn La để lập Khu tự trị Thái Mèo. Miền Bắc có 29 tỉnh thành.

Theo Hiến pháp năm 1959, Việt Nam Dân chủ Cộng hòa phân cấp hành chính như sau:

Các đơn vị hành chính trong nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa phân định như sau:

• Nước chia thành tỉnh, khu tự trị, thành phố trực thuộc trung ương.
• Tỉnh chia thành huyện, thành phố, thị xã.
• Huyện chia thành xã, thị trấn.
• Các đơn vị hành chính trong khu vực tự trị do luật định (chương VII, Điều 78).

Như vậy ở thời kỳ này cấp Bộ đã không còn, nhưng lại xuất hiện các khu tự trị. Miền Bắc Việt Nam có 2 khu tự trị, được thành lập từ năm 1955-1956: Khu tự trị Tây Bắc (ban đầu gọi là Khu tự trị Thái Mèo) và Khu tự trị Việt Bắc. Khu tự trị Tây Bắc lúc đầu chỉ có các cấp châu (tương đương huyện) và xã, bỏ cấp tỉnh, nhưng đến năm 1963 đã lập lại các tỉnh. 2 khu tự trị này tồn tại đến tháng 12/1975.

Năm 1961, Quốc hội quyết định mở rộng địa giới Hà Nội, sáp nhập thêm một số xã của Hà Đông, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc và Hưng Yên.

Năm 1962, 2 tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh hợp nhất thành tỉnh Hà Bắc, tỉnh Kiến An nhập vào thành phố Hải Phòng; tái lập 2 tỉnh Lai Châu, Sơn La từ Khu tự trị Thái Mèo và thành lập tỉnh Nghĩa Lộ thuộc khu tự trị Tây Bắc. Miền Bắc có 30 tỉnh thành.

Năm 1963, tỉnh Hải Ninh và khu Hồng Quảng hợp nhất thành tỉnh Quảng Ninh. Miền Bắc có 30 tỉnh thành.

Năm 1965, 2 tỉnh Bắc Cạn, Thái Nguyên hợp nhất thành tỉnh Bắc Thái; 2 tỉnh Hà Nam, Nam Định hợp nhất thành tỉnh Nam Hà, 2 tỉnh Hà Đông và Sơn Tây hợp nhất thành tỉnh Hà Tây. Miền Bắc có 27 tỉnh thành.

Năm 1968, 2 tỉnh Hưng Yên, Hải Dương hợp nhất thành tỉnh Hải Hưng; 2 tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc hợp nhất thành tỉnh Vĩnh Phú. Miền Bắc có 25 tỉnh thành.

Đến năm 1975, Việt Nam Dân chủ Cộng hòa có 2 thành phố trực thuộc trung ương và 23 tỉnh:

1. Tp Hà Nội
2. Tp Hải Phòng
3. Bắc Thái
4. Cao Bằng
5. Hà Giang 6. Hà Tây
7. Hải Hưng
8. Hà Bắc
9. Hòa Bình
10. Lào Cai 11. Lạng Sơn
12. Nam Hà
13. Nghệ An
14. Hà Tĩnh
15. Ninh Bình 16. Quảng Bình
17. Quảng Ninh
18. Lai Châu
19. Sơn La
20. Nghĩa Lộ 21. Yên Bái
22. Thái Bình
23. Thanh Hóa
24. Tuyên Quang
25. Vĩnh Phú

Miền Nam Việt Nam

Chính quyền Việt Nam Cộng hòa phân ra các cấp hành chính: tỉnh, quận (tương đương với quận và huyện ngày nay), xã; ngoài ra còn có 10 thị xã tự trị. Toàn miền Nam Việt Nam từ khoảng năm 1965 chia thành 44 tỉnh.

Về mặt quân sự, trên cấp tỉnh còn có Vùng chiến thuật (lập ra năm 1961) và đến năm 1970 đổi tên thành Quân khu. Tất cả miền Nam Việt Nam có 4 Vùng chiến thuật (Quân khu). Cấp tỉnh đóng trụ sở tại thị xã, về mặt quân sự gọi là tiểu khu, cấp quận đóng trụ sở tại thị trấn quận lị, về mặt quân sự gọi là chi khu.

Tỉnh Gia Định về sau cùng với thủ đô Sài Gòn trở thành Biệt khu Thủ đô, đứng đầu là Đô trưởng.

Năm 1974, Việt Nam Cộng hòa gồm 43 tỉnh và Đô thành Sài Gòn, trong đó có 10 thị xã và 257 quận:

Stt	Tên tỉnh	Năm thành lập	Đơn vị hành chính (Thị xã và Quận)	Tên Tỉnh lỵ	Chú thích
	Đô thành Sài Gòn	1865	1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 và 11	Thủ đô Sài Gòn
1	Quảng Trị	1900	Cam Lộ, Đông Hà, Gio Linh, Hải Lăng, Hướng Hóa, Mai Lĩnh và Triệu Phong	Quảng Trị	Khu vực Trung nguyên Trung phần
2	Thừa Thiên	1822 (phủ Thừa Thiên)	Tx Huế, quận Hương Điền, Hương Thủy, Hương Trà, Nam Hòa, Phong Điền, Phú Lộc, Phú Thứ, Phú Vang, Quảng Điền	Huế	nt
3	Quảng Nam	1831	Tx Đà Nẵng, quận Duy Xuyên, Đại Lộc, Điện Bàn, Đức Dục, Hiếu Đức, Hiếu Nhơn, Hòa Vang và Thường Đức	Hội An	nt
4	Quảng Tín	1956	Hậu Đức, Lý Tín, Tam Kỳ, Thăng Bình và Tiên Phước	Tam Kỳ	nt
5	Quảng Ngãi	1832	Ba Tơ, Bình Sơn, Đức Phổ, Minh Long, Mộ Đức, Nghĩa Hành, Sơn Hà, Sơn Tịnh, Trà Bồng và Tư Nghĩa	Quảng Ngãi	nt
6	Bình Định	1921	Tx Quy Nhơn, quận An Nhơn, An Túc, Bình Khê, Hoài Ân, Hoài Nhơn, Phù Cát, Phù Mỹ, Tam Quan và Tuy Phước	Quy Nhơn	nt
7	Phú Yên	1921	Đồng Xuân, Hiếu Xương, Sông Cầu, Sơn Hòa, Tuy An và Tuy Hòa	Tuy Hòa	nt
8	Khánh Hòa	1931	Tx Cam Ranh, Tx Nha Trang, quận Cam Lâm, Diên Khánh, Khánh Dương, Ninh Hòa, Vạn Ninh và Vĩnh Xương	Nha Trang	nt
9	Ninh Thuận	1901	An phước, Bửu Sơn, Du Long, Sông Pha và Thanh Hải	Phan Rang	nt
10	Bình Thuận	1827	Hải Long, Hải Ninh, Hàm Thuận, Hòa Đa, Phan Lý Chàm, Thiện Giáo và Tuy Phong	Phan Thiết	nt
11	Kon Tum	1913	Chương Nghĩa, Dak Sut, Dak To và Kontum	Kontum	Khu vực Cao nguyên Trung phần
12	Pleiku	1932	Lệ Trung, Phú Nhơn, Thanh An và Thuận Đức	Pleiku	nt
13	Phú Bổn	1962	Phú Thiện, Phú Túc và Thuần Mẫn	Hậu Bổn (Cheo Reo)	nt
14	Đắk Lắk	1923	Ban Mê Thuột, Buôn Hồ, Lạc Thiện và Phước An	Ban Mê Thuột	nt
15	Quảng Đức	1959	Đức Lập, Khiêm Đức và Kiến Đức	Gia Nghĩa	nt
16	Tuyên Đức	1958	Tx Đà Lạt, quận Đơn Dương, Đức Trọng và Lạc Dương	Đà Lạt Tùng Nghĩa	nt
17	Lâm Đồng	1958	Bảo Lộc, Di Linh	Bảo Lộc	nt
18	Bình Tuy	1956	Hàm Tân, Hoài Đức và Tánh Linh	Hàm Tân	Khu vực Nam phần Hiện nay:Đông Nam Bộ
19	Phước Tuy	1957	Tx Vũng Tàu, quận Đất Đỏ, Đức Thạnh, Long Điền, Long Lễ và Xuyên Mộc	Phước Lễ	nt
20	Long Khánh	1956	Định Quán, Kiệm Tân và Xuân Lộc	Xuân Lộc	nt
21	Biên Hòa	1900	Công Thanh, Dĩ An, Đức Tu, Long Thành, Nhơn Trạch và Tân Uyên	Biên Hòa	nt
22	Gia Định	1899	Bình Chánh, Cần Giờ, Gò Vấp, Hóc Môn, Nhà Bè, Quảng Xuyên, Tân Bình và Thủ Đức	Gia Định	nt
23	Bình Dương	1956	Bến cát, Châu Thành, Lái Thiêu, Phú Hòa, Phú Giáo và Trị Tâm	Phú Cường	nt
24	Tây Ninh	1900	Hiếu Thiện, Khiêm Hạnh, Phú Khương và Phú Ninh	Tây Ninh	nt
25	Bình Long	1956	An Lộc, Chơn Thành và Lộc Ninh	An Lộc	nt
26	Phước Long	1956	Bố Đức, Phước Bình, Đôn Luân và Đức Phong	Phước Bình	nt
27	Hậu Nghĩa	1963	Củ chi, Đức Hòa, Đức Huệ và Trảng Bàng	Khiêm Cương	nt
28	Long An	1956	Bến Lức, Cần Đước, Cần Giuộc, Kiến Bình, Thủ Thừa, Rạch Kiến, Tân Trụ, Thủ Thừa và Tuyên Nhơn	Tân An	Hiện nay: Tây Nam Bộ
29	Kiến Tường	1956	Ấp Bắc, Châu Thành và Tuyên Bình	Mộc Hóa	nt
30	Gò Công	1900	Hòa Bình, Hòa Đồng, Hòa Lạc và Hòa Tân	Gò Công	nt
31	Định Tường	1956	Tx Mỹ Tho, quận Bến Tranh, Cai Lậy, Cái Bè, Châu thành, Chợ Gạo, Giáo Đức, Hậu Mỹ và Sầm Giang	Mỹ Tho	nt
32	Kiến Phong	1956	Cao Lãnh, Đồng Tiến, Hồng Ngự, Kiến Văn, Mỹ An và Thanh Bình	Cao Lãnh	nt
33	Châu Đốc	1900	An Phú, Châu Phú, Tân Châu, Tịnh Biên và Tri Tôn	Châu Phú	nt
34	Kiến Hòa	1956	Ba Tri, Bình Đại, Đôn Nhơn, Giồng Trôm, Hàm Long, Hương Mỹ, Mỏ cày, Thạnh Phú và Trúc Giang	Trúc Giang	nt
35	Vĩnh Long	1900	Bình Minh, Châu Thành, Chợ Lách, Minh Đức, Tam Bình, Trà Ôn và Vũng Liêm	Vĩnh Long	nt
36	Sa Đéc	1900	Đức Thạnh, Đức Thịnh, Đức Tôn và Lấp Vò	Sa Đéc	nt
37	An Giang	1900	Châu Thành, Chợ Mới, Huệ Đức và Thốt Nốt	Long Xuyên	nt
38	Kiên Giang	1920	Tx Rạch Giá, quận Hà Tiên, Hiếu Lễ, Kiên An, Kiên Bình, Kiên Lương, Kiên Tân và Kiên Thành	Rạch Giá	nt
39	Vĩnh Bình	1956	Càng Long, Cầu Kè, Cầu Ngang, Châu Thành, Long Toàn, Tiểu Cần và Trà Cú	Phú Vinh	nt
40	Phong Dinh	1900	Tx Cần Thơ, quận Châu Thành, Phong Điền, Phong Phú, Phong Thuận, Phụng Hiệp, Thuận Nhơn và Thuận Trung	Cần Thơ	nt
41	Ba Xuyên	1956	Hòa Trị, Kế Sách, Lịch Hội, Long Phú, Mỹ Xuyên, Ngã Năm, Thạnh Trị và Thuận Hòa	Khánh Hưng	nt
42	Chương Thiện	1961	Đức Long, Hưng Long, Kiên Hưng, Kiên Long, Kiên Thiện và Long Mỹ	Vị Thanh	nt
43	Bạc Liêu	1900	Giá Rai, Phước Long, Vĩnh Châu và Vĩnh Lợi	Bạc Liêu	nt
44	An Xuyên	1956	Đầm Dơi, Hải Yến, Năm Căn, Quản Long, Sông Ông Đốc và Thới Bình	Quản Long	nt

Từ năm 1975, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam chỉ dùng tên gọi quận cho khu vực nội thành thành phố, các quận còn lại đổi thành huyện.

Sau khi thống nhất đất nước

Phân cấp hành chính Việt Nam năm 1976

Tháng 12/1975, Quốc hội Việt Nam khóa V đã ra nghị quyết theo đó cấp khu trong hệ thống hành chính bị bãi bỏ. Các khu tự trị bị giải thể. Việc phân chia các tỉnh, huyện, xã đổi mới liên tục đến mức bản đồ hành chính vừa lập xong đã bị lạc hậu vì thay đổi địa giới và tên gọi các đơn vị.

Cuối năm 1975:

• 2 tỉnh Cao Bằng và Lạng Sơn hợp nhất thành tỉnh Cao Lạng;
• 2 tỉnh Nam Hà và Ninh Bình hợp nhất thành tỉnh Hà Nam Ninh;
• 2 tỉnh Hà Tây và Hòa Bình hợp nhất thành tỉnh Hà Sơn Bình;
• 2 tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang hợp nhất thành tỉnh Hà Tuyên;
• 3 tỉnh Lào Cai, Nghĩa Lộ (trừ 2 huyện Bắc Yên, Phù Yên nhập vào tỉnh Sơn La) và Yên Bái hợp nhất thành tỉnh Hoàng Liên Sơn
• 2 tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh hợp nhất thành tỉnh Nghệ Tĩnh.

Miền Bắc có 18 tỉnh thành.

Đầu năm 1976:

• 3 tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên và khu Vĩnh Linh hợp nhất thành tỉnh Bình Trị Thiên;
• 2 tỉnh Quảng Nam và Quảng Tín hợp nhất thành tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng;
• 2 tỉnh Quảng Ngãi và Bình Định hợp nhất thành tỉnh Nghĩa Bình;
• 2 tỉnh Phú Yên và Khánh Hòa hợp nhất thành tỉnh Phú Khánh;
• 3 tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận và Bình Tuy hợp nhất thành tỉnh Thuận Hải;
• 3 tỉnh Kon Tum, Pleiku, Phú Bổn hợp nhất thành tỉnh Gia Lai – Kon Tum;
• 2 tỉnh Darlac và Quảng Đức hợp nhất thành tỉnh Đắk Lắk;
• 2 tỉnh Lâm Đồng và Tuyên Đức hợp nhất thành tỉnh Lâm Đồng mới;
• 3 tỉnh Biên Hòa, Long Khánh và Phước Tuy hợp nhất thành tỉnh Đồng Nai;
• Đô thành Sài Gòn (cộng 2 quận Củ Chi và Phú Hòa tách từ 2 tỉnh Hậu Nghĩa cũ và Bình Dương) và tỉnh Gia Định hợp nhất thành Thành phố Hồ Chí Minh (từ 2/7/1976);
• 3 tỉnh Bình Dương, Bình Long, Phước Long hợp nhất thành tỉnh Sông Bé;
• 3 tỉnh Hậu Nghĩa (trừ 2 huyện Củ Chi và Trảng Bàng), Kiến Tường, Long An cũ hợp nhất thành tỉnh Long An mới;
• 2 tỉnh Định Tường và Gò Công hợp nhất thành tỉnh Tiền Giang;
• 2 tỉnh Kiến Phong và Sa Đéc hợp nhất thành tỉnh Đồng Tháp;
• 2 tỉnh Vĩnh Long và Vĩnh Bình hợp nhất thành tỉnh Cửu Long
• Tỉnh Kiến Hòa đổi lại tên cũ là tỉnh Bến Tre,
• 3 tỉnh Ba Xuyên, Chương Thiện và Phong Dinh hợp nhất thành tỉnh Hậu Giang,
• 2 tỉnh Long Châu Hà (trừ 3 huyện Châu Thành A, Hà Tiên và Phú Quốc nhập vào tỉnh Kiên Giang (đổi tên từ tỉnh Rạch Giá)) và Long Châu Tiền hợp nhất thành tỉnh An Giang mới;
• Tỉnh Rạch Giá đổi lại tên cũ là tỉnh Kiên Giang;
• 2 tỉnh An Xuyên và Bạc Liêu hợp nhất thành tỉnh Minh Hải.

Cả nước có 38 tỉnh thành.

Năm 1980, Việt Nam có Hiến pháp mới. Tại đây quy định rằng:

Các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam được phân định như sau

• Nước chia thành tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và đơn vị hành chính tương đương.
• Tỉnh chia thành huyện, thành phố và thị xã; thành phố trực thuộc Trung ương chia thành quận, huyện và thị xã.
• Huyện chia thành xã và thị trấn; thành phố thuộc tỉnh, thị xã chia thành phường và xã; quận chia thành phường.
• Các đơn vị hành chính kể trên đều thành lập Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân (chương IX, Điều 113).

Ngày 3/1/1981, Hội đồng Chính phủ quyết định thống nhất tên gọi các đơn vị hành chính cơ sở ở nội thành, nội thị thuộc các thành phố, thị xã là phường (trước đây là tiểu khu), dưới cấp quận (trước đây là khu phố).

Năm 1976, cả nước có 38 tỉnh thành:

• Bắc Bộ có 13 tỉnh và 2 thành phố: Bắc Thái, Cao Lạng, Hà Nam Ninh, Hà Bắc, Hà Sơn Bình, Hà Tuyên, Hải Hưng, Hoàng Liên Sơn, Lai Châu, Quảng Ninh, Sơn La, Thái Bình, Vĩnh Phú và 2 thành phố Hà Nội, Hải Phòng.
• Trung Bộ có 10 tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ Tĩnh, Bình Trị Thiên, Quảng Nam – Đà Nẵng, Nghĩa Bình, Phú Khánh, Thuận Hải, Gia Lai – Kon Tum, Đắk Lắk, Lâm Đồng.
• Nam Bộ có 12 tỉnh và 1 thành phố: Sông Bé, Tây Ninh, Đồng Nai, Long An, Đồng Tháp, An Giang, Tiền Giang, Hậu Giang, Kiên Giang, Bến Tre, Cửu Long, Minh Hải và Thành phố Hồ Chí Minh.

Năm 1978, Quốc hội Việt Nam phê chuẩn mở rộng địa giới Hà Nội, sáp nhập thêm 5 huyện Ba Vì, Thạch Thất, Phúc Thọ, Đan Phượng, Hoài Đức và thị xã Sơn Tây của tỉnh Hà Sơn Bình, một phần huyện Mê Linh và Sóc Sơn của tỉnh Vĩnh Phú. Cùng năm, tách tỉnh Cao Lạng thành 2 tỉnh Cao Bằng và Lạng Sơn. Cả nước có 39 tỉnh thành.

Năm 1979, thành lập Đặc khu Vũng Tàu – Côn Đảo, tương đương cấp tỉnh. Cả nước có 40 tỉnh thành.

Năm 1982, sáp nhập huyện đảo Trường Sa của tỉnh Đồng Nai vào tỉnh Phú Khánh.

Năm 1989, tỉnh Bình Trị Thiên tách ra thành 3 tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế; tỉnh Nghĩa Bình tách ra thành 2 tỉnh Quảng Ngãi, Bình Định; tỉnh Phú Khánh tách ra thành 2 tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa. Cả nước có 44 tỉnh thành.

Những năm 1991 - 1992:

• Địa giới thủ đô Hà Nội lại được thay đổi.
• Tỉnh Hà Sơn Bình tách ra thành 2 tỉnh là Hà Tây và Hòa Bình.
• Tỉnh Hà Nam Ninh tách ra thành 2 tỉnh Nam Hà và Ninh Bình.
• Tỉnh Hà Tuyên tách ra thành 2 tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang.
• Tỉnh Hoàng Liên Sơn tách ra thành 2 tỉnh Lào Cai và Yên Bái.
• Tỉnh Nghệ Tĩnh tách ra thành 2 tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh.
• Tỉnh Gia Lai – Kon Tum tách ra thành 2 tỉnh Gia Lai và Kon Tum.
• Tỉnh Thuận Hải tách ra thành 2 tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận.
• Tỉnh Cửu Long tách ra thành 2 tỉnh Vĩnh Long và Trà Vinh.
• Tỉnh Hậu Giang tách ra thành 2 tỉnh Cần Thơ và Sóc Trăng.
• Thành lập tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu trên cơ sở 3 huyện: Châu Thành, Long Đất, Xuyên Mộc tách từ tỉnh Đồng Nai và đặc khu Vũng Tàu – Côn Đảo, giải thể đặc khu Vũng Tàu – Côn Đảo.

Cả nước có 53 tỉnh thành.

Năm 1997:

• Tỉnh Bắc Thái tách ra thành 2 tỉnh Bắc Kạn và Thái Nguyên.
• Tỉnh Hà Bắc tách ra thành 2 tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh.
• Tỉnh Nam Hà tách ra thành 2 tỉnh Hà Nam và Nam Định.
• Tỉnh Hải Hưng tách ra thành 2 tỉnh Hải Dương và Hưng Yên.
• Tỉnh Vĩnh Phú tách ra thành 2 tỉnh Phú Thọ và Vĩnh Phúc.
• Tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng tách ra thành tỉnh Quảng Nam và thành phố Đà Nẵng.
• Tỉnh Sông Bé tách ra thành 2 tỉnh Bình Dương và Bình Phước.
• Tỉnh Minh Hải tách ra thành 2 tỉnh Bạc Liêu và Cà Mau.

Cả nước có 61 tỉnh thành.

Năm 2004, tỉnh Lai Châu cũ tách ra thành 2 tỉnh Lai Châu mới và Điện Biên. Tỉnh Đắk Lắk tách ra thành 2 tỉnh Đắk Lắk mới và Đắk Nông. Tỉnh Cần Thơ tách ra thành thành phố Cần Thơ và tỉnh Hậu Giang. Cả nước có 64 tỉnh thành.

Ngày 29/5/2008, Quốc hội Việt Nam đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về việc điều chỉnh địa giới hành chính thành phố Hà Nội và một số tỉnh có liên quan, theo đó hợp nhất toàn tỉnh Hà Tây, 4 xã Yên Trung, Yên Bình, Tiến Xuân và Đông Xuân thuộc huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình và huyện Mê Linh thuộc tỉnh Vĩnh Phúc về thành phố Hà Nội. Nghị quyết này có hiệu lực từ ngày 1/8/2008. Hiện nay, cả nước có 63 tỉnh thành.

Phân cấp bầu cử

Bài chi tiết: Đơn vị bầu cử Việt Nam

Trong thời điểm bầu cử Quốc hội và Hội đồng Nhân dân các cấp, mỗi tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương được chia thành nhiều đơn vị bầu cử. Mỗi đơn vị bầu cử lại được chia thành nhiều khu vực bỏ phiếu. Số lượng đơn vị bầu cử ở mỗi tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương tùy vào dân số ở khu vực đó.

Trong cuộc bầu cử năm 2011, Việt Nam có 183 đơn vị bầu cử và 89.960 khu vực bỏ phiếu.

Xem thêm

• Chính quyền địa phương ở Việt Nam
• Thành phố trực thuộc trung ương (Việt Nam)
• Tỉnh (Việt Nam)
• Thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương (Việt Nam)
• Thành phố thuộc tỉnh (Việt Nam)
• Quận (Việt Nam)
• Thị xã (Việt Nam)
• Huyện (Việt Nam)
• Phường (Việt Nam)
• Thị trấn (Việt Nam)
• Xã (Việt Nam)

Liên kết ngoài

• Danh mục mã số các đơn vị hành chính cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, quận, huyện, thành phố thuộc tỉnh, thị xã Lưu trữ 2007-05-14 tại Wayback Machine
• Website của chính quyền các tỉnh và thành phố Lưu trữ 2007-05-14 tại Wayback Machine