Rio Grande
Sông Rio Grande (được biết đến ở México là Río Bravo del Norte, hoặc đơn giản là Río Bravo) là một dòng sông chảy từ phía tây nam bang Colorado của Hoa Kỳ đến Vịnh Mexico. Một phần của dòng sông tạo thành biên giới Mexico-Hoa Kỳ. Chiều dài của sông biến đổi theo diễn biến dòng chảy. Theo các Ủy ban ranh giới và nước quốc tế, tổng chiều dài của sông là 3.051 km (1.896 dặm) vào năm 1980. Tùy thuộc vào cách đo, Rio Grande là hệ thống sông dài nhất thứ tư hoặc thứ năm ở Bắc Mỹ[1]. Sông Rio Grande tạo ra một biên giới tự nhiên giữa các tiểu bang Texas của Hoa Kỳ và các bang Chihuahua, Coahuila, Nuevo León, và Tamaulipas của México. Một đoạn rất ngắn của dòng sông là ranh giới giữa các tiểu bang Texas và New Mexico của Hoa Kỳ. Việc sử dụng nước quá nhiều của các thành phố lớn và diện tích tưới tiêu rộng lớn dọc theo con sông đã gây ra một số tác động tiêu cực đến dòng chảy của sông, ngày nay có ít hơn một phần năm lượng nước lịch sử của sông có thể đi ra đến biển. Gần cửa sông, Rio Grande Valley là một vùng nông nghiệp quan trọng. Rio Grande có một lưu vực rộng 472.000 km² (182.200 dặm vuông)[3]. Nhiều bồn địa hoang mạc nằm trong hoặc liền kề lưu vực sông Rio Grande, và chúng đôi khi được xem như thuộc về lưu vực sông, nâng kích thước của lưu vực vào khoảng 870.000 km² (336.000 dặm vuông).[5]
| Rio Grande | |
| Río Bravo del Norte | |
 | |
| Các quốc gia |  Hoa Kỳ,  México
|
|---|---|
| Các bang | Colorado, New Mexico, Texas, Chihuahua (bang), Coahuila, Nuevo León, Tamaulipas |
| Các phụ lưu | |
| - tả ngạn | Red River, Santa Fe River, Alamito Creek, Terlingua Creek, Pecos River, Devils River |
| - hữu ngạn | Conejos River, Rio Chama, Rio Conchos, Salado River, Rio Alamo, San Juan River |
| Nguồn | Canby Mountain, Continental Divide |
| - Vị trí | San Juan Mountains, Rio Grande National Forest[1], Colorado, Hoa Kỳ |
| - Cao độ | 12.000 ft (3.658 m) [1] |
| - Tọa độ | 37°47′52″B 107°32′18″T / 37,79778°B 107,53833°T [2] |
| Cửa sông | Gulf of Mexico |
| - vị trí | Cameron County, Texas; Matamoros, Tamaulipas |
| - cao độ | 0 ft (0 m) |
| - tọa độ | 25°57′22″B 97°8′43″T / 25,95611°B 97,14528°T [2] |
| Chiều dài | 1.896 mi (3.051 km) [1] |
| Lưu vực | 182.200 dặm vuông Anh (471.900 km2) [3] |
| Lưu lượng | tại Brownsville, Texas-Matamoros, Tamaulipas (trung bình và lớn nhất); xuống tới 0 tại nhiều nơi |
| - trung bình | 1.475 cu ft/s (40 m3/s) [4] |
| - tối đa | 31.700 cu ft/s (900 m3/s) |
| - tối thiểu | 0 cu ft/s (0 m3/s) |
 Bản đồ lưu vực của sông Rio Grande | |
Tên gọi
sửaTên gọi Río Grande là bằng tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là "Sông lớn" và tên gọi Río Grande del Norte có nghĩa là "Con sông vĩ đại của phía Bắc". Trong tiếng Anh, Rio Grande is được phát âm bằng một trong hai cách là /ˈriːoʊ ˈɡrænd/ hay /ˈriːoʊ ˈɡrɑːndeɪ/. Bởi vì "río" có nghĩa là "sông" trong tiếng Tây Ban Nha, việc sử dụng cụm từ "Rio Grande River" trong tiếng Anh là không cần thiết.
Tại México, tên của sông là Río Bravo hay Río Bravo del Norte, "bravo" có nghĩa là "hung dữ" hay "dũng cảm". Một thành phố ven bờ sông bên phía Mexico đã sử dụng tên gọi này cho thành phố, (Río Bravo, Tamaulipas).
Chú thích
sửa- ^ a b c d Metz, Leon C. “Rio Grande”. The Handbook of Texas Online. Truy cập ngày 17 tháng 7 năm 2010.
- ^ a b Rio Grande – Hệ thống Thông tin Địa danh (GNIS), Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS)
- ^ a b in size.“Rio Grande NASQAN Program”. United States Geological Survey. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 7 năm 2011. Truy cập ngày 17 tháng 7 năm 2010.
- ^ “Water Bulletin Number 75: Flow of the Rio Grande and Related Data; From Elephant Butte Dam, New Mexico to the Gulf of Mexico”. International Boundary and Water Commission. 2005. Bản gốc lưu trữ ngày 18 tháng 4 năm 2020. Truy cập ngày 17 tháng 7 năm 2010.
- ^ Arthur C. Benke & Colbert E. Cushing (2005). Rivers of North America. Academic Press. tr. 186–192. ISBN 9780120882533.Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (liên kết)
Nguồn
sửa- Paul Horgan, Great River: The Rio Grande in North American History. Volume 1, Indians and Spain. Vol. 2, Mexico and the United States. 2 Vols. in 1, 1038 pages - Wesleyan University Press 1991, 4th Reprint, ISBN 0-8195-6251-3
Liên kết ngoài
sửa
- Border Stories: the only hand pulled ferry on the Rio Grande (video) Lưu trữ 2009-01-24 tại Wayback Machine
- 1854 map of Rio Grande entrance (hosted by the Portal to Texas History).
- Rio Grande Cam - in Mission Texas. Mexico is on the left and the US is on the right. Lưu trữ 2007-01-23 tại Wayback Machine