Xà (họ)

Xà, Xa 佘 là một họ của người Trung Quốc (chữ Hán: 佘, Bính âm: She (Quan thoại), Sheh (Phồn thể), Sia (Phúc Kiến, Triều Châu) Seah (Tiếng Singapore). Theo Wikitionary 佘 Họ tiếng Nhật Kanji đọc là: しゃ (sha), じゃ (ja). Người Triều Tiên (tiếng Hanja đọc là 佘 (sa) (hangeul 사)

Người Việt, theo Tự điển Hán Việt, Thiều Chửu trang 45 ghi 佘: họ Xà, tự điển HÁN -VIỆT Trần Văn Chánh, ghi 佘: XÀ (HỌ), Tự điển Hán Việt Đào Duy Anh trang 1060 ghi 佘: XA (Họ). Sách Bách gia tính nhà xuất bản Thuận Hóa, Huế 1991 trang 44 ghi 佘 họ Xa. Ở Trung Quốc, người Hồ Bắc, Hồ Nam phát âm họ Xạ, người Hoa đông phát âm họ Xa.

Trong Hoa ngữ do nghèo âm nên có rất nhiều từ đồng âm dị nghĩa và từ cổ chí kim có cả trên 5000 từ chỉ họ người, nên chỉ phân biệt từ ngữ từ chữ viết hoặc chiết tự. Ví dụ cùng phát âm She nhưng có ít nhất 6 chữ khác nhau cùng phát âm là She: 1/ 佘 She: Xà, Xa (Họ), 2/ 折 She: Họ Thiệt, 3/ 阇 She đà: kiến trúc, 4/ 蛇 She xà:con rắn, 5/ 赊 She:chịu nợ, 6/舍 She:xả bỏ...

Trong danh sách Bách gia tính họ Xà, Xa đứng thứ 546, về mức độ phổ biến, theo thống kê năm 1990 họ này đứng thứ 26 ở Trung Quốc nhưng theo thống kê năm 2006 thì họ này không còn nằm trong 100 họ phổ biến nhất của người Trung Quốc. Sách Bách Gia Tính nhà xuất bản Thuận Hóa, Huế 1991 ghi 佘 họ Xa xếp thứ 181 ở Trung Quốc. Hiện nay họ Xà, Xa đứng ở vị trí khoản 500 đến 600 trong bách gia tính họ người Trung Quốc.

Theo truyền thuyết và lịch sử, tài liệu của trang web thì họ 佘 Xà, Xa phát nguyên từ họ Dư (余), do ông Dư Phong (余諷). Vào thời nhà Tấn (sau thời Tam Quốc) ông Dư Phong ở Nam Xương, Giang Tây đậu Tiến sĩ được vua Đông Tấn Minh Đế ban họ Xa, phong tướng công trấn thủ Nhạn môn quan, nhà vua chuẩn y đổi họ Dư thành họ Xa, từ đó Dư Phong là Xa Phong. Do lập nhiều công trạng trấn thủ Nhạn Môn Quan tỉnh Sơn Tây phía bắc Trung nguyên, nên được vua ban chức Đô úy tướng công và ban đất Xa ở Sơn Tây lập Xa ấp và sau này ông có công chống lụt sông Trường giang nên được ban thưởng đất Xa ở vùng Hồ Bắc (Xa gia loan, nay là ngoại ô tp Vũ Hán) và Hồ Nam (Xa điền kiều, Xa bá hồ, nay là huyện Thường Đức tỉnh Hồ Nam).

Người Trung Quốc họ Xà nổi tiếng

Theo Trung Hoa Xa Thị Tộc phả www.she.zupu.com www.css2005.com www.baidu.com www.sohu.com www.knew.com www.wanxinglou.com www.zh.m.wikipedia.org và nhiều tài liệu lịch sử và www.m.qulishi.com/baijiaxing/ www.todayonhistory.com , www.css2005.com , www.shejiaw.com , www.xagiatrang.com Danh Nhân lịch sử:

* Thời đại Nhà Đường 唐朝 có:

Xa Tần 佘钦 ,quê ở Nam Xương 南昌 Giang Tây 江西 , ông là Thái học bác sĩ 太学博士 của triều đại nhà Đường, ông là người đầu tiên của họ Xa 佘 được ghi nhận là Xa Thị danh nhân 佘氏名人 trong lịch sử Trung Quốc, Xa Tần có 3 người con: Trưởng tử là Xa Vinh Hoa 佘荣华 làm quan đến chức Trung Thư Xá Nhân重书舍人, Con cháu ông định cư về mạn Giang Tây 江 西。Con thứ hai là Xa Minh 佘明, con cháu đi về Phúc kiến 福建, Phổ Điền 浦田 và Quảng Đông Thuận Đức 廣東順德. Con thứ ba là Xa Viện 佘院 đi về Quảng Đông Triều Châu 廣東朝州. (Theo https://m.baike.com/wiki/佘钦) Nhà Tống 宗朝

• Thời Bắc Tống 北宋 có bà Xa Trại Hoa 佘赛花 (934 ～ 1010 SCN),hiệu là Xà Thái Quân 佘太君 là vợ của Dương Nghiệp 杨继 , một danh tướng thời Bắc Tống 北宋 quê ở Nghĩa An, tỉnh Hà Bắc.Bà Xa Thái Quân 佘太君 là người đồng triều với ông Bao Công 包公 ,tức Bao Thanh Thiên 包清天 cùng phò giúp Tống triều nên rất được nhà Vua nể trọng .

Ông XA TRUNG 佘中 ở NGHI HƯNG 宜兴 tỉnh TRIẾT GIANG đậu TRẠNG NGUYÊN 状元 .Vào đời vua Tống Triết Tông 宗哲宗, ông Xa Trung được bổ nhiệm chức Thư Tỉnh Chính Tự 书省正字 .  
* Vào triều đại NAM TỐNG có Cử Nhân XA THỦ CHI 佘守之 ở TÂN AN -AN HUY 新安 安徽 làm quan đến chức Sùng Chính Lang 从政郎 . 
* Triều đại nhà NGUYÊN tại vùng PHÚC KIẾN và TRIỀU SÁN có ông XA KHOAN ĐẠI 佘 宽 大, Tự là Nhật Lượng 曰 量 làm quan đến chức TRIỀU PHONG LANG 朝奉 郎 được ghi trong Biên niên sử Nguyên triều, đến nay con cháu ông vẫn còn tôn tạo đền thờ và miếu mộ ông tại làng Đào Sơn Sầm Tể 桃山 岑 仔 thuộc Nguyệt Phố trấn 月 浦 鎮 .
* Thời Minh triều có ông Xa Khả Tài 佘可才 ,An Huy Đồng lang nhân 安徽 銅 陵人 làm quan chí Thượng Thư Lại Bộ Thị Lang 上書吏部侍郎. Ông có kiến thức về thiên vấn và biên soạn lịch nên người đời gọi ông là Minh Triều ‘Xa Thiên Cung 佘天宮’ .
 Xa Kiều 佘翘 : (1567- 1641?) tự là Duyệt Vân 聿云, hiệu là Đồng Thước sơn nhân 铜 鹊 山人 người ở Đồng Lăng铜 陵 (nay là Đồng Lăng, An Huy安徽). Nhà thơ văn nổi tiếng thời nhà Minh. Các bài thơ và tác phẩm bao gồm “Thuý Vi tập 翠微集”, “Phù trai tập 浮斋集”, “Ngẫu Ký 偶记”, v.v., cũng như “Toả cốt Bồ Tác 锁骨菩萨”,tác phẩm trứ danh là Lượng giang ký thi tập 量江記得時溪。
Vào đời Minh Triều Gia Tĩnh năm thứ 38 (năm 1559) có ông Xa Kính Trung 佘敬中 sinh ra ở huyện Đồng Lăng 銅陵, phủ Trì Châu 池州府 làng Trực Lệ直隸 đậu Tiến Sĩ, được cử làm quan Đại Minh Án Sát Sử Tỉnh Quảng Đông 大明廣東按察使.
Theo sau đó có ông Xa Nghị Trung 佘毅中 (là bào đệ của ông Xa Kính Trung) đỗ Tiến sĩ đệ nhị vào nâm Minh Triều Vạn Lịch thứ hai (1574) được triều đình cử chức Đại Minh quản lý hà đạo công bộ lang trung 大明管理河道工部郎中 .
Cùng triều đại nhà MINH và ở vùng đất huyện Đồng Lăng 銅陵, tỉnh An Huy 安徽 có ông Xa Hiệp Trung 佘合中 đỗ Cử Nhân vào năm Vạn Lịch thứ 31 .Đến Vạn Lịch năm thứ ba mươi tám 万历三十八年 tức năm 1610, khoa thi Canh Tuất ông đỗ TIẾN SỸ đệ tam giáp , Ông được cử chức Hộ Bộ Quán Chính 户 部 观 政 rồi làm Bộ Công Chủ Sự 暂 拟工部主事 .Đến Mậu Ngọ niên, ông nhậm chức Khảo Tuyển Định Sơn Đông đạo, Giám Sát Ngự Sử 戊午考选拟山东道监察御史. Huyện Đồng Lăng 銅陵 cả ba người đều đỗ tiến sĩ Minh triều nên người thời ấy gọi là Minh Triều Đồng Lăng Xa Thị vọng tộc Tam Tiến Sĩ 銅陵佘氏旺族三進士. Ba vị học sĩ này là những nhân vật chính trị thời nhà Minh 明朝政治人物 . 
Ở Quảng Đông , MINH triều có ông Xa Thế Hanh 佘世亨, tự Thủy Đại 始大, người Thuận Đức (nay là Thuận Đức 顺 德, Quảng Đông 广东). Nhà sưu tập nổi tiếng thời nhà Minh. Tác giả của “Sơn Nhân tập 山人集”, “Kỷ Du Lục 纪 游 录”, “Xa sơn nhân thị tập 佘山人诗集”.
Ở Liễu Châu, Quảng Tây 广西 柳州, Minh triều có ông Xa Miễn Học 佘 勉 学,tự Hành Phủ 行 甫 quê ở Xã Loan thôn 社 湾 村 ,thị trấn Dương Giao Sơn 羊 角 山 quận Mã Bình 馬 平. Ông và con trai ông là Xa Lập 佘立 là hai trong tám vị hiền triết của Liễu Châu thời nhà Minh, ông làm Tế tử năm Gia Kinh thứ 2 (1523), đậu tiến sĩ được cử làm Tiền Đường 钱塘 Tri huyện tỉnh Chiết Giang 浙江知县.Con ông Xa Miễn Học là Xa Lập 佘立 (1537-1609),cũng là một trong tám hiền triết của Liễu Châu 柳州, năm MINH triều Gia Kinh 加 經 thứ bốn mươi mốt (1562) Xa Lập đậu Tiến Sỹ 進士, làm giám đốc Bộ Công 工部 rồi ông được bổ nhiệm giám sát Sơn Đông học chính 山東 學政. Trong thời Vạn Lịch万 历, Triều đình cử ông giữ chức giám quân đi giúp Triều Tiên chống quân Nhật thành công được triều đình ban thưởng chức Binh Bộ Thị Lang 兵 部 時 郎 .
Tứ Xuyên 四川 có ông Xa Tự Cường 佘自強 (1566 – ?), Tên là Kiện Ngũ 健吾, sinh ra tại huyện Đồng Lương 銅梁 phủ Trùng Khánh 重慶, tỉnh Tứ Xuyên 四川, và là một nhân vật chính trị thời nhà Minh 明朝 政治 人物. Vào năm Vạn Lịch萬曆 thứ 20 (1592), Nhâm Thìn khoa 壬辰科, ông đậu tiến sĩ được xếp hạng thứ ba (đệ tam giáp 第三甲) trong 19 danh hiệu tiến sĩ. Lịch nhậm chức như Diên Thoả tuần phủ 延綏 巡撫, Đô sát viện 都察 院, và Thạch phó đô ngự sử 右副 都 御史. Cùng ở tỉnh Tứ Xuyên có ông Xa Xương Tộ 佘昌祚 người huyện Đồng Lương 銅梁 , Hợp Châu 合州 phủ, Trùng Khánh 重慶 .Năm Vạn Lịch 萬曆 thứ bốn mươi bảy (1619), ông đỗ tiến sĩ đệ tam phẩm và được cử chức tri phủ Thuận Đức tỉnh Quảng Đông. Ông là một nhân vật chính trị thời nhà Minh 明朝. Ông là con thứ của ông Xa Tự Cường 佘自強 cũng là một Minh triều tiến sỹ nổi tiếng .

• Thanh triều 清朝, ông Xa Nhất Nguyên 佘一元, Tự là Nhất 一, hiệu là Tiềm Thương 潛滄 , xuât thân là cử nhân ,Ông làm quan đến chức lễ bộ nghi thức và ty lang trung, của triều đại nhà Thanh 清朝.Ngoài ra ông còn khám phá nguyên tắc hoạt động của gió và mây . Vào thời Khang Hy , ông biên soạn bộ sách Phong vân chí 風雲志 -Thần phong – Sơn hải quan 山海关 .

Ở Dương Châu 楊洲, Giang Tô 江苏 có ông Xa Hy Chương 佘熙璋 là một nhà thư pháp và họa sĩ nổi tiếng thời nhà Thanh 清朝. Ông có tài làm thơ, viết văn, đặc biệt giỏi thư pháp, vẽ tranh, vẽ trúc giỏi, con dấu cũng được chạm khắc rất tinh xảo, trong các tác phẩm thư pháp và hội họa của ông đều toát lên khí chất thơ văn, trong xã hội bấy giờ được đánh giá là rất cao.
Tại trấn Phong Khê 楓溪 ,Triều Châu 潮州, tỉnh Quảng Đông 廣東 có ông Xa Nguyên Khởi 佘元起 ,Tự là Minh Vỹ 明伟 sinh ra ở làng Xa Thố 佘厝, Ngư Hồ 渔湖, ông đậu cử nhân năm Thuận Trị 顺治 thứ mười một (1654),được bổ nhiệm làm quan huyện lệnh thành Khế Dương 揭阳. Đến thời Khang Hy 康熙, ông làm giám khảo, chọn người hiền tài.Vào năm Khang Hy thứ hai mươi sáu (1687), Trịnh Lương, đã khởi xướng ông việc biên soạn “Yết Dương Huyện Chí”《揭阳县志》.
Tại huyện Đăng Hải Triều Châu 登海 朝州 nay là thành phố Sán Đầu 汕头, có ông Xa Chí Trinh 佘志贞,tự là Diêm Tuyết 艳雪, Hiệu là My Châu 嵋洲. Năm Khang Hy 康熙 thứ mười tám (1679), ông thi đậu tiến sĩ 進士, được làm chủ biên hai bộ chính văn và thơ Đường. Ông là người giỏi thơ văn, đã phục vụ trong Viện bảo tàng lịch sử 25 năm và Thanh Triều hàn lâm học viện ,nên ông được người đời gọi là Xa Hàn Lâm 佘翰林 .
Cuối thời nhà Thanh có ông Xa Quốc Quan 佘國觀 người Giang Tô Dương Châu 江蘇楊州 trứ danh Giang Nam thư pháp gia 江南書法家.
Tại Quảng Đông có ông Xa Hữu Tiến 佘有進 （1805 -1883),hiệu là Xa Bang Tụng 佘邦從, sinh ra tại làng Nguyệt Phố 月浦, huyện Trừng Hải 澄海 thành phố Sán Đầu 汕头, tỉnh Quảng Đông 廣東省 vào năm Gia Khánh 嘉慶 thứ mười tức là năm 1805.Vào đầu thế kỷ 19, ông đến Tân Gia Ba 新加坡 Singapore để kinh doanh và ông là người đầu tiên trồng cây thuốc Bạch Chỉ, Hồ tiêu để xuất cảng sang Anh quốc và trở thành một người rất giàu có.Năm 1830, Xa Hữu Tín đã mời đại diện của 12 họ ở các quận Trừng Hải 澄海 và Hải Dương 海陽 (Quảng Đông) để thương lượng quyên góp thành lập một tổ chức Triều Châu 朝州, lấy tên là “Công ty Nghĩa An 義安公司” theo tên cổ của Triều Châu. Năm 1845, tổ chức công cộng thời thượng đầu tiên của Singapore “Công ty Nghĩa An tức Ngee Ann gong si ” do ông XA HỮU TIẾN sáng lập được chính thức thành lập, và 佘氏新聞sau đó ông và 12 họ tộc quê hương Triều Châu đã thành lập Hội quán Teochew (Triều Châu) Singapore 新加坡 朝州會館 có trụ sở tại Hạt Ngee An 義安 (Nghĩa An),có thể nói Ông là một Hoa kiều hàng đầu ở Singapore 新加坡 thời bấy giờ . Con trai của ông là Xa Liên Thành 佘 連 城 , là nhà lập pháp của Singapore vào thời điểm đó, Xa Bá Thành 佘 柏 城, Xa Thạch Thành 佘 石 城 và cháu trai của ông Xa Ứng Trung 佘 應 忠 đều là thẩm phán (pháp nghị viên 法 議 員) .Những người này lúc ấy được gọi là Thái bình cục Thân Sĩ 泰 平 局 紳士 . Hiện nay có Phố Xa Hữu Tiến 佘有進 浦 “Phố Eu Chin” (Phố Eu Chin Seah) ở Tiong Bahru của Singapore, Phố Liang Seah 佘 và Phố Peck Seah 佘. Phố Seah 佘, ở Bras Basah, được đặt theo tên của gia đình Seah 佘. Hiện nay các hậu duệ của ông đang phát triển ở SINGAPORE,họ đã duy trì và phát triển XA THỊ CÔNG HỘI ở SINGAPORE, NGHĨA AN CÔNG TY và là thành viên chính của TRIỀU CHÂU HỘI QUÁN朝州會館. Hiện nay những tổ chức này đều ghi danh công đức to lớn của ông. 
* Thời  Thanh triều và thời kỳ đầu Trung Hoa Dân Quốc, ở Trùng Khánh có ông  Xa Nguyên Chương 佘元章 (1838-1918): người huyện Phong Đô 丰都 thành phố Trùng Khánh 重慶.  Kỳ thi vào năm Quang Tự 光绪 thứ hai của triều đại nhà Thanh 清朝 (1876), ông đậu cử nhân,Quang Tự 光绪 niên thứ 21 của triều đại nhà Thanh (1895) ông nhậm chức Tri huyện huyện Hoài Viễn (nay là Hoàng Sơn 横山, Thiểm Tây 陕西). Năm 1898,tức năm Quang Tự thời nhà Thanh khi đương chức tổng trấn Hoài Viễn ông đã nghiên cứu phương pháp khoan tìm dầu trên đất liền tại vùng Thiểm Tây.là người tiên phong trong lĩnh vực khai thác dầu hiện đại của Trung Quốc.(Do đó Năm 2005, ông được chọn là một trong một trăm “Danh nhân lịch sử Trùng Khánh”, bức tượng được đặt tại Trùng Khánh, Triều Thiên Môn 重慶朝天門 “Chongqing history Celebrity Hall”.)
 Ở Sơn Đông có ông Xa Chấn Hưng 佘振兴 ,sinh năm 1889,xuất thân làng Phúc Sơn thuộc huyện Yên Đài. Năm 1903, ông được nhận vào lớp Thiếu sinh quân đầu tiên của Học viện Hải quân Yên Đài và tốt nghiệp ba năm sau đó. Năm 1910, ông làm người hướng dẫn cho tàu tuần dương “Haiqi” 海筹 Sau đó ông được cử đi học ở Nhật Bản.  Năm 1918, ông được bổ nhiệm làm thuyền trưởng của pháo hạm “Sở Khiêm 楚谦”. Ngày 17 tháng 11 năm 1920, ông trở thành hiệu trưởng Học viện Hải quân Yên Đài 烟台海军学校校长. Ngày 27 tháng 6 năm 1922, ông giữ chức vụ thuyền trưởng của khu trục hạm “Kiến Oai 建威”. Vào ngày 15 tháng 7 năm 1925, ông được thăng cấp Thiếu Tướng Hải Quân, và vào ngày 20 tháng 7, ông trở thành hạm trưởng của tàu “Tĩnh An 靖安”. Năm 1945, Kháng chiến chống Nhật thắng lợi, ngày 16 tháng 9, ông được cử đến Hải quân Hoa Bắc để nhận ủy viên kiêm Giám đốc Văn phòng Hải quân Thanh Đảo 清島 giám sát quân Nhật đầu hàng tại Thanh Đảo. Ngày 30 tháng 5 năm 1947, ông giữ chức Phó Cục trưởng Cục 1 Bộ Tư lệnh Hải quân. và được bổ nhiệm Giám đốc Bộ Tư lệnh Hải quân Đệ ngũ của quân đội Trung Hoa Dân Quốc.

• Thời CỘNG HÒA NHÂN DÂN TRUNG HOA ở Hong Kong có ông Xa tuyết Mạn 佘雪曼 (1908-1993) . Ông sinh ra ở Trùng Khánh, là một học giả, nhà thư pháp và họa sĩ nổi tiếng ở Hồng Kông thời hiện đại với hơn 100 danh tác thư pháp và hội họa Trung Hoa.

Kiến trúc sư Xa Tuấn Nam 佘 峻 南,(1916-1998) sinh ra ở Việt Nam, nguyên quán Tỉnh Quảng Đông-Thành phố Sán Đầu-Triều Dương, Năm 1941, ông tốt nghiệp Học viện Công nghệ Đường Sơn 唐山, Đại học Giao thông. Kiến trúc sư cao cấp của Viện thiết kế Quảng Châu 廣州.Ông thực hiện nhiều công trình nổi tiếng: Nhà hát Hữu nghị Quảng Châu thập niên 1960, tòa nhà mới khách sạn Đông Phương thập niên 1970, khách sạn Thiên nga trắng thập niên 1980 và Đại sứ quán Trung Quốc tại Tây Đức, … đã đóng góp quan trọng cho sự phát triển nghệ thuật kiến trúc của Trung Quốc.Năm 1997, ông được bầu làm viện sĩ của Học viện Kỹ thuật Trung Quốc.
Xa Huệ Dân, SN 1920, Nhà Văn hoá Nghệ thuật Triết Giang, người Thiệu Hưng.Ông quê ở thị trấn Bách Nhạc 白岳, huyện Thậng 嵊县 tỉnh Chiết Giang 浙江,(đến nay 2020 ông được hơn 101 tuổi nhưng vẫn còn khỏe và minh mẫn).佘惠民 Xa Huệ Dân với sự hợp tác của Đường học Chu, Trương hữu Đông và Thạch Hồng, vở opera thần thoại Bắc Triều Tiên “Shen Qing Biography”Thẩm Thanh Truyện 《沈清传》do Thôi Chấn và những người khác diễn giải đã được chuyển thể thành nhạc kịch Nhạc Đoàn Opera nhạc Hàng Châu đã tham gia Liên hoan Opera Chiết Giang 1957 và giành được Giải thưởng Chuyển thể Kịch Quốc tế. 
Giáo sư Xa Thủ Hiến 佘守宪, sinh năm 1924 tại Giang Tô 江蘇 tốt nghiệp tiến sĩ Vật Lý Quang Điện Đại học Boston Hoa Kỳ, Ông là lưu học sinh đầu tiên trở về Trung Quốc sau khi nước Trung Hoa mới thành lập. Trong 60 năm qua, Giáo sư Xa Thủ Hiến 佘守宪 nhiều đóng góp cho công tác nghiên cứu khoa học.Năm 1950, Giáo sư tham gia giảng dạy vật lý và nghiên cứu khoa học từ khi mới 26 tuổi. Hơn nửa thế kỷ qua, Giáo sư Xa Thủ Hiến 佘守宪 đã đóng góp cho ngành khoa học vật lý của Đại học Giao thông Bắc Kinh, đã viết hơn 10 bộ sách và công bố hơn 60 báo cáo khoa học quan trọng trong nước và quốc tế. Trong hai năm qua, các bài báo cấp cao như SCI và EI thường được xuất bản. Năm 2002,ông là chủ biên cho “Bản tin Trung Quốc khoa học Vật lý”.
Ông Xa Kiện Minh 佘 健 明 (1936-1919) sinh ra tại thành phố Trường Sa, tỉnh Hồ Nam.Vào tháng 9 năm 1956, Xa Kiện Minh 佘健明  được nhận vào Học viện Công nghệ Bắc Kinh với số điểm xuất sắc , Ông thực hiện nhiều công trình nghiên cứu thành công được công nhận là Công trình sư, Phó Tổng cục Bộ Công nghiệp Máy và Điện tử Trung quốc, Cấp Thứ trưởng Ủy ban Kế hoạch Nhà nước  . 
Ở Đài Loan có  Ông Xa Thành 佘城 , sinh năm 1938, hiệu là Tiền Hậu 干侯, tự hiệu là Vưu Sưu 迂叟 nhà lý luận lịch sử mỹ thuật nổi tiếng. Năm 2020 ông đã 83 tuổi nhưng còn tiếp tục nhiều công trình nghiên cứu đồ sộ. Từng là nhà nghiên cứu tại Bảo tàng Cung điện Quốc gia ở Đài Bắc, giảng sư tại Viện Mỹ thuật thuộc Đại học Sư phạm Quốc gia Đài Loan, giáo sư Viện Mỹ thuật tại Đại học Văn hóa Trung Quốc, thành viên Nhóm Hội họa Trung Quốc của Bảo tàng Nghệ thuật tỉnh Đài Loan, thành viên Ủy ban Đánh giá Di tích Văn hóa và Nghệ thuật của Bảo tàng Lịch sử Quốc gia và là khách mời tại Bảo tàng Cố Cung ở Bắc Kinh , ông là nhà sử học và nhà nghiên cứu van hóa nghệ thuật TRUNG QUỐC.
Xa Quốc Cang 佘国纲, SN 1944, cử nhân Lịch sử Đại học Hồ Nam 湖南. Nhà nghiên cứu lịch sử Hồ Nam. Chủ tịch Hiệp hội Lịch sử Hồ Nam. Nhà sáng lập và chủ biên tạp chí điện tử Vạn Tinh Lầu www.wanxinglou.com.
Xa Tự Cường 佘自强 sinh năm 1950, người Quảng Châu, Quảng Đông. Ông là dược sĩ cao cấp tại Bệnh viện Y học cổ truyền Trung Quốc tỉnh Quảng Đông. Ông là một “Sứ giả Y tế Thảo dược xuất sắc toàn quốc” năm 2008 của Hiệp hội Y học Cổ truyền Trung Quốc, thành viên của Hiệp hội Nhà văn Khoa học Quảng Đông, tác giả của cuốn sách bán chạy nhất “Món súp ngày nay”, được gọi là “Lĩnh Nam Đường Vương” 岭南汤王. 
Nữ dược sĩ Xa Tĩnh 佘靖 , sinh 1946, người tỉnh Hà Bắc huyện Địch Lộc，河北省获鹿县人。1999 là Giám đốc Cục Quản lý y học cổ truyền Bắc Kinh, kiêm Chủ nhiệm Khoa Trung y, Đại học Liên hiệp Bắc Kinh; Năm 2000, Xa Tĩnh 佘靖 được bổ nhiệm Thứ trưởng Bộ Y tế kiêm Cục trưởng Cục Quản lý Nhà nước về Y học cổ truyền Trung Quốc. Năm 2007, bà nhận bằng tiến sĩ danh dự của Học viện Công nghệ Hoàng gia Melbourne, Australia. 2008 bà được bầu làm Chủ tịch Liên đoàn Thế giới của Hiệp hội Y học Trung Quốc.
 Xa Quốc Bình 佘国平, SN 1950,người ở Hán Giang 涵江 ,thành phố Phổ Điền 浦田, tỉnh Phúc Kiến 福建 .Ông đã có hơn 40 năm trong lĩnh vực nghệ thuật và giỏi điêu khắc gỗ và điêu khắc đền thờ quy mô lớn. Anh hiện là phó chủ tịch Ủy ban chuyên nghiệp nghệ thuật chạm khắc gỗ của Học viện nghệ thuật và thủ công Trung Quốc, Ủy viên thường vụ của Phủ Điền CPPCC.
Xa Lâm Minh 佘林明, SN 1950 Nhà Thơ và nhà Văn Hoá Ẩm Thực An Huy 安徽,Hội viên Hội nhà văn An Huy,Tổng thư ký Hiệp hội Ngành Dịch vụ ẩm thực An Huy. 
Xa Thư Sinh 佘书生, SN 1956, Tiến sĩ Sinh Thái học, giám đốc công ty môi trường Hồng Kông，Thành viên hiệp hội môi trường Anh Quốc, thành viên Hiệp hội sinh thái thế giới. 
Xa Hiểu Minh 佘晓明,sinh năm 1957 tại thành phố Đồng Lăng 銅另 tỉnh An Huy 安徽 ,cử nhân, ông là thành viên của Hiệp hội Thư pháp gia Trung Quốc ,Năm 2011 nhân kỷ niệm 100 năm Cách mạng 1911 Xa Hiểu Minh đã được trao huy chương vàng trong Triển lãm Thư pháp và Hội họa Quốc gia.Sau đó ông đoạt huy chương vàng cuộc thi thư pháp và hội họa do Trung Quốc và Hàn Quốc tổ chức, giải đặc sứ giao lưu văn hóa giữa Trung Quốc và Hàn Quốc. 
 Xa Đức Thông 佘德聪, sinh năm 1957 tại Nguyệt Phố hương 月浦村 Bảo Cái Trấn 宝盖 鎮, thành phố Thạch Sư石狮tỉnh Phúc Kiến，ông là chủ tịch đương nhiệm Quốc tế Xa Thị tông thân liên nghị tổng hội 世界佘氏宗亲联谊总会 .
Xa Chí Dân 佘志民, SN 1970 Tiến sĩ Kinh tế, Đại học Indiana, Hoa Kỳ. Phó Giáo sư, Giáo Sư Đại học Quốc gia Cao Hùng (2018/09 ~ nay). 
Xa Nam Nam 佘南南,NỮ,SN 1972 tốt nghiệp Học viện Hí kịch Trung ương. Hiện là diễn viên của Nhà hát Quốc gia Trung Quốc. Nữ diễn viên điện ảnh Nhà hát Quốc gia Trung Quốc.
 Xa Tùng 佘松, nam, sinh ra Mã Ân Sơn 马鞍山, An Huy 安徽 năm 1972. Anh tốt nghiệp Khoa Hội họa truyền thống Trung Quốc của Đại học Hồ Bắc Mỹ Thuật và có bằng thạc sĩ. Anh hiện là phó giáo sư Học viện Mỹ thuật thuộc Đại học Sư phạm Thượng Hải, là trưởng chuyên ngành hội họa Trung Quốc và là thành viên của Hiệp hội nghệ sĩ Thượng Hải. ==
Xa Thi Mạn 佘诗曼 (Xà Thi Mạn), SN 1975 (Charmaine Sheh Sze Man).Tháng 10 năm 1997, Xa Thi Mạn gia nhập TVB, mở ra một con đường sự nghiệp sáng chói của một Hoa đán xuất sắc nhất.Đến nay Xa Thi Mạn đã đóng hàng trâm bộ phim tại Hong Kông , Hoa Lục và nước ngoài ,cô là một diễn viên tiếp tục nổi tiếng hiện nay. 
Xa Mạn Ni 佘曼妮 ,sinh năm 1983 tại huyện Chỉ Giang芷江, thành phố Hoài Hoá懷化 tỉnh Hồ Nam湖南, tốt nghiệp trường đại học Cát Thủ, là ca sĩ, diễn viên và người dẫn chương trình tại Trung Quốc đại lục. Năm 2005, Xa Mạn Ni 佘曼妮 tham gia Super Girl của đài truyền hình vệ tinh Hồ Nam và giành được vị trí thứ ba ở khu hát Trường Sa và top 15 ở Trung Quốc 
Xa Nhã Tịnh 佘雅静(Sherry), sinh năm 1985, là thành viên chính của “5 Stars Entertainment” của Light Media. Người dẫn chương trình “Impression Today” trên kênh Shanghai TV Fashion Life 
Xa Khiêm 佘谦, Nữ, SN 1986, tốt nghiệp nhạc sĩ nhạc viện Thượng Hải, Nhà soạn nhạc nổi tiếng của thiếu nhi, Tứ Xuyên, Vân Nam và tây nam Trung Quốc.

 Tài liệu Tham khảo 

An thế gia phả thư 安世家譜 書，www.anxiera.com -Trung Hoa Xa Thị , 中華佘氏 書 .www.css2005.com -Vạn tinh lầu ，萬星樓書網 .www.wanxinglou.com- Xa gia website 佘家網，www.shejaw.com- Xa Điền kiều trấn ,Thiệu Dương,Hồ Nam Xa Thị Tộc Phả.湖南 邵陽 佘田橋鎮 佘氏族譜。-An Huy Đồng Lăng Đại Thống trấn Xa thị Tông tộc phả,安徽 銅陵 大 通 佘氏宗族譜.-Giang tô Xa Thị Tông Phả ，江蘇佘氏宗譜。- Quảng Đông Thuận Đức Mã Cang Xà thị tông phả.廣東 順德 嗎崗 佘氏宗普 -www.baijiaxing.com - www.baike.baidu.com -www.sohu.com -www.she.zupu.cn -www.wikipedia -www.360doc.cn , www.guoxuedashi.com -www.xagiatrang.com, www.zuxun100.com,mingren.qi18.com, www.hobak.net, www.dictionary.sensa www.aggent.com , www.fan.www.zick.com , www.renwuzhi.org , www.zh.100ke.info , www.zick.com , www.newton.com.tw , www.culturekr.com , www.easyatm.com.tw , www.kknews.cc , www.read01.com , www.baike.sogou.com , www.shuzirc.com , www.m.gerenjian li.com , www.books.google.com , www.mren.richinfer.net , www.gushici.com , www.gov.cn , www.sou-yun.cn , www.xinhuanet.com , www.m.sohu.com , www.politics.people.com.cn , www.nhc.gov.cn , www.m.thepaper.cn , www.topics.pmw.cn , www.cqlsmrw.com , www.m.ahwriter.com , www.guoxinwangorg ,www.shesong.artron.net , www.artlink.com , www.expert.írsp.cn , www.weibo.com , www.music.apple.com , www.instagram.com/charmaine_sheh , www.factpedia.org ,www.Theo https://chinese.com.vn/tram-ho-cua-nguoi-trung-quoc-dich-sang-tieng-viet.html.com