banse

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Tayon-bodje vî francike * « bansta » (minme sinse) k' a dné e vî walon « banste », adon-pwis « banse »

Banse di hårdêyes
(å pî di l' ome) plate banse
Moyize divins ene banse (sins 3)

Prononçaedje

AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /bɑ̃ːs/ (minme prononçaedje pattavå)
Ricepeures : nén rcepåve

Sustantif

banse femrin

singulî	pluriyal
banse	banses

Modele:banslî usteye di oizires, di hårdêyes, u d' fier, come on grand pot po tcheryî des ptitès sacwès dvins.
- On-z-èst todi tot seû
  Aus-eûres di disbautchances,
  Èt qu’ vos djins ont peû,
  Di piède li mèseure di vosse banse
  — Jacques Desmet.
(pus stroetmint) tchena po poirter l' bouwêye al rimouye (on dit eto blanke banse ou banse ås draps).
- Li blèsseûre di l’ amoûr s’aveût rèssèré, mins l’ bwès aveût d’manou foû dèl fahène, èt nos ôtes, lès p’tis cârpês, d’ l’ endrwèt, qui l’avît todis k’nohou on pau foû s’kwére, nos l’ noumîs l’ sot Gribouye, li vî Bâbô dè Paradis des Tch’vâs, là ki n’s estîs todis sûrs dèl trover, assiou so ’ne banse ritournêye, po veuyî so ’ne bouwêye ou l’ aute qu’on aveût mètou â curèdje, ou adjèni â bwérd dèl Moûse qui rispâmév' les pèces.}} — Joseph Vrindts, Racontrûles et râtchâs, Gribouye.
coirbêye po mete li houlåd
- mèt' l' èfant è s’ banse — Motî Haust.
- Adon vos, grand-mere, adlé l' banse,
  Vos candôzrez mi ptit dierin— Martin Lejeune, Bultén del Societé d' Lidje, "Dj’a dîh-ût ans", tome 43, p. 143 (fråze rifondowe).
(camaerådreçmint) lét.
- Bon… Mi, dji m’ va mete e m’ banse, ca dmwin, al prumire eure, dji m’ va-st amon Bietmé atchter s’ dierinne coshlêye. — Joseph Mignolet, « Al Bèle Fontinne », comèdèye di treûs akes, 1924, p.17 (fråze rifondowe).
(imådjreçmint) grande cwantité di.
- Mins i n’aveût nin ine banse di candidats po r’prinde li posse— Jean Thoune.

Ratourneures

djouwer come ene banse : må djouwer (å cwårdjeu). On dit eto: come on pî.
grijhe banse ou banse di cotiresse : banse di cotlî
blanke banse ou banse ås draps : banse po les bouwresses et les boledjîs
- aler r'qwèri dès frûtèdjes, dès dôrêyes, avou dès banses ås draps — Motî Haust.
ene banse tote hopêye : ene banse rimpleye a make
ramasser al houpe al banse : ramasser al vole, sins façon
on n' va nén a l' aiwe avou ene banse ou c' est come do poujhî di l' aiwe divins ene banse : fé ene sacwè ki n' siert a rén
mi cocwmår est trawé, i court corne ene banse sins cou
ene banse sins cou : avou nou cwår
- K' a-st ele yeu po s' maryî ? Ene banse sins cou — Motî Haust.
banse sins cou : banse trawêye
plate banse ronde banse : plate banse del cotiresse u del martchande di boure (loukîz l' imådje)
banse a treye ou banse a cleuze : ronde et lådje banse a hôts boirds wice k' on mete des cloye di fraijhes (imådje dins l' motî Haust)
bea el banse, laid al danse : d' èn efant k' est nozé estant ptit, mins ki dvénrè on veur roufion cwand i crexhrè