Etimolodjeye

candjî

Tayon-bodje latén « intendere » ‎(« etinde, loukî do costé di, poirter asteme a ») çou ki dene on mot bodje « tinde » avou l’ betchete « e- » d’ ecloyaedje des viebes.

Prononçaedje

candjî
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) etind
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) etindoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) etindans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) etindnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) etindrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) etindeu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) etinde
pårt. erirece (dj’ a, vos av) etindou
Ôtes codjowaedjes come ratinde

etinde

  1. (viebe å coplemint) divni consyin d' on brut.
    • Etinss co les avions ki pasnut ?
    • Nos etinss, mådeye raece !Louis Lagauche, "L' inmant", Ås walons, (1947), p. 120 (fråze rifondowe).
    • Ossu, cwand on s’ end aprepeye,
      Voz etindoz ki l’ aiwe djemixh. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.11, “Li Bonne Chance fait tot” (fråze rifondowe).
  2. comprinde.
    • Mågré k' i brait po k' on l' {{~},
      Les djudjes savèt k' il a minti ; — HFbl, (ratourné do francès), 1843, p.10 (fråze rifondowe).
    • Sins tuzer må, nosse rishinmieu,
      Avou l’ båshele k’ etind bén l’ djeu,
      Xhahlêye tot å mitan del voye. Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), «Li r’sinmeu d’suzettes», p.134 (fråze rifondowe).
  3. (v. sins coplemint) etinde bin: conter, voleur.
  4. (viebe å prono) :  Loukîz a : « s’ etinde ».  Loukîz a : «s' etinde».

Ratourneures

candjî
  1. etinde deur, etinde clair

Parintaedje

candjî

Sinonimeye

candjî
  • (divni consyin d' on brut) : ôre / oyî

Mots vijhéns

candjî

schoûter

Fås amisse

candjî

Li francès «éteindre» n' a nén l' minme sinse.

Ortografeyes

candjî
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

candjî
divni consyin d' on brut

Codjowa

candjî

etinde

  1. suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « etinde ».
  NODES