etinde
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « intendere » (« etinde, loukî do costé di, poirter asteme a ») çou ki dene on mot bodje « tinde » avou l’ betchete « e- » d’ ecloyaedje des viebes.
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ɛ.ˈtɛ̃t/ Prononçaedje a radjouter
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ɛ.ˈtɛ̃t/
- Ricepeures : nén rcepåve
Viebe
candjîDjin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | etind |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | etindoz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | etindans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | etindnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | etindrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | etindeu |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | etinde |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | etindou |
Ôtes codjowaedjes | come ratinde |
etinde
- (viebe å coplemint) divni consyin d' on brut.
- Etinss co les avions ki pasnut ?
- Nos etinss, mådeye raece !— Louis Lagauche, "L' inmant", Ås walons, (1947), p. 120 (fråze rifondowe).
- Ossu, cwand on s’ end aprepeye,
Voz etindoz ki l’ aiwe djemixh. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.11, “Li Bonne Chance fait tot” (fråze rifondowe).
- comprinde.
- Mågré k' i brait po k' on l' {{~},
Les djudjes savèt k' il a minti ; — HFbl, (ratourné do francès), 1843, p.10 (fråze rifondowe). - Sins tuzer må, nosse rishinmieu,
Avou l’ båshele k’ etind bén l’ djeu,
Xhahlêye tot å mitan del voye. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), «Li r’sinmeu d’suzettes», p.134 (fråze rifondowe).
- Mågré k' i brait po k' on l' {{~},
- (v. sins coplemint) etinde bin: conter, voleur.
- Tot prijonî k’ il èst, il ètind bin ni nin s’ lèyî awè fwin. — Les crwès dins les bruwères.
- Dji n' etind rén a leus ragadlaedjes.
- (viebe å prono) : Loukîz a : « s’ etinde ». Loukîz a : «s' etinde».
Ratourneures
candjîParintaedje
candjîSinonimeye
candjîMots vijhéns
candjîFås amisse
candjîLi francès «éteindre» n' a nén l' minme sinse.
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
candjîdivni consyin d' on brut
Codjowa
candjîetinde
- suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « etinde ».