front
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « frons » (frontem) (minme sinse)
Prononçaedje
candjîDisfondowes:
- AFE :
- diferins prononçaedjes : /fʀɔ̃/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /fʀɔ̃/
Sustantif
candjîfront omrin
- (antomeye) pårteye difoûtrinne del tiesse inte les ouys et les tchveas.
- I polixha s’ grand front a tos ptits côp d’ burin :
On-z î rtrouve co l’ fini do sculteu sovrin
Et lyi creya des tchveas blonds come l’ avoenne k’ on soye ;
— Martin Lejeune, Bultén del Societé d' Lidje, "L’crèyåcion d’Eve", tome 43, p. 140 (fråze rifondowe). - Dizo s’ pezant fårdea,
Nosse pôve pitit gayård triméve tote ene djournêye,
Leyant djus di s’ front d’ andje, li souweur agoter
So l’ ovraedje k’ abateut po n’ nén esse barboté
Des mwaisses ki n’ avént d’ keure di ses djonnès anêyes. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.45, “Agnuss” (fråze rifondowe).
- I polixha s’ grand front a tos ptits côp d’ burin :
- coraedje.
- On l' a pingnî, lavé, tchåssî ;
Il a-st eco l' front do fé ene xhene,
Cweki soeye fir d' esse bén moussî ! — Martin Lejeune, “ Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.156, « Lu novê scolî » (fråze rifondowe). - Il a l' narene pus grosse k' on pougn,
Et ene djaive co pus grêye k' on fiermint.
Et n' a t i nén l' front d' dire ki dj' fwai sogne ! — Jean Bury, Joyeux rèspleus (1899), "Bin v’la st-on râre èdon surmint" (fråze rifondowe). - Gabriyel end a s' sô d' esse sifwaitmint pirlodjî. Et po l' prumî côp e s' veye, il a l' front di n' pus dire åmen a ses parints. — Gabriyel & Gabriyel.
- Kéne mizere, kéne mizere! On-z a l' front do dire — Édouard Remouchamps, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «w:Li savtî», 77-143 (fråze rifondowe).
- Li significåchon, ci deût-èsse li måtwèrtchî grabouyeûs papî qui l’ må-heûlé houssî a-st-awou l’ front di m’ rimète. — Henri Simon, « Janète » 1911, (eplaidaedje da Jean Haust di 1936), p.137.
- Cwand dj' so tot seû, c'è-st-à n' î rin comprinde
Dj' a tos lès fronts, totes les frankistés — Camille Gaspard.
- Cwand dj' so tot seû, c'è-st-à n' î rin comprinde
- On l' a pingnî, lavé, tchåssî ;
Ratourneures
candjî- awè do front: esse afronté, hardi
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :