mode

Loukîz eto : môde, mote, moude, moûde.

Walon (Rifondou)

Bodje « mulgere » çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -de » des viebes; dedja e vî lingaedje d’ oyi (vî francès « moldre »); racuzinåve avou l' itålyin « mungere », li roumin « mulge » et l' roumin « mulgere », li portuguès « mungir », l' espagnol « mecer » et l' espagnol « muir » (coinrece d' Aragon), l' occitan « mólzer » et des sfwaits mots dins les ptits lingaedjes apurlins; mot cité dins l’ FEW 613 198b.

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	mode
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	modoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	modans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	modnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	modrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	modeut
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	mode
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	modou

mode

(viebe å coplemint) fé rexhe do laecea del tete (d' ene biesse ås tetes, aprume les cene ki sont aclevêyes po).
- Ass dedja modou l' blanke?
- On mode todi les prumîs djets al tere — Motlî Belleflamme so les waides do Payis d' Heve (fråze rifondowe).
- Vos pôroz rescontrer,
  Maxhurés d' noer et blanc,
  Les tropeas d' vatches ki rdischindèt des tchamps
  Cwand c' est l' moumint d' les mode — Paula Lassence (fråze rifondowe).
- Mins c' est l' rowe ki toûne, dit-st i, d' on lan, li Djôzef Djonnome, ki modèt dipus d' on cint d' vatches après Måtche — Lucyin Mahin, ratournant A.G. Terrien, no d' pene da Albin Georges.
(v. å nén dit coplemint) fé l' ovraedje deus ou troes côps par djoû di fé rexhe li laecea des vatches d' on ståve.
- Do tins passé, ki les vatches ni dnént nén cåzu, on modeut troes feyes; asteure k' ele dinèt l' dobe, on n' mode pus
- I modèt a shijh eures å matén et a cénk eures del vesprêye.
- I s' fårè-st avancî po mode — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- Ti n' vas nén vite assez: ti modes sins schome — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).

mode al schoume: dins l' modaedje al mwin, aler rade et fer assez po fé schoumer l' laecea dins l' saeyea.
xhame a mode u pitit banc po mode|cat=es}}: pitit bas xhame ki l' modeu s' ashît dsu; on dit eto: «passet».
cwand çki les femes ont li pus d' schome inte les djambes? :: cwand ele modèt advina fåsmint måhonteus.