ås
-
Vea ås deus tiesses.
ås | åzès | azès |
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes :
- (divant cossoune) /ɔː/ /aː/ /ã/ /oː/ (betchfessî å)
- (divant voyale) /ɔːz/ /aːz/ /ãz/ /oːz/ (betchfessî å)
- prononçaedje zero-cnoxheu :
- diferins prononçaedjes :
- Ricepeures : nén rcepåve
Etimolodjeye
candjîEtroclaedje di : « a » + « les » (divant sustantif omrin ou femrin)
Etroclé årtike
candjîsingulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | å / a l’ (divant voyale) | ås / åzès / azès / a les |
femrin | al / a l’ | ås / åzès / azès / a les |
ås omrin et femrin
- a les.
- viè les.
- Cwand troes vatches evont-st ås tchamps, gn a l’ prumire ki passe padvant.
- avou des.
- Vouss djouwer ås cwåtes ?
- On l’ sogne ås basters dispu deus moes.
- emon les.
- Il a metou s’ fi ås Djezwites.
- avou l’ idêye di fé tot èn ovraedje åtoû des
- Dji n’ avans nén co stî code ås pemes.
- I rvént d’ ås frambåjhes — Motlî Lejoly d’ Ôvîfa (fråze rifondowe).
- Il î ont tiré ås troufes des ans et des razans. — Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
- viè les.
- po fé des nos d’ aplacaedje…
- …di deus sustantifs (sins loyeure).
- k’ a.
- biesse ås tetes, anweye ås set trôs, li waide ås tchersîs.
- ki c’ est da.
- magneu d’ tåtes ås efants.
- k’ i gn a (li diterminant) divins.
- batch ås mannestés, bawete ås liårds, boesse ås sotreyes.
- li diterminé va après l’ diterminant (po l’ apicî, pol touwer…)
- oujhea ås poyes, wôteu ås colons mansåds, yebe ås rates, schite ås veas.
- k’ a.
- …d’ on viebe et s’ coplemints (avou ene loyeure).
- gripe-ås-meurs, cache-ås-plaeces, cache-ås-crosses
- …di deus sustantifs (sins loyeure).
Ratourneures
candjî- ås poites, kî schoûte, li Diåle l’ aloude
- diveur ås Walons et ås Tîxhons
- aler ås comeres
- Al fagne di l’ Ås-wés : no d’ ene plaece di Glaireuse
Mots d’ aplacaedje
candjî- pås, åzès, påzès, dås, dåzès
- oujhea ås poyes, biesse ås tetes, batch ås mannestés, yebe ås rates, boesse ås sotreyes, yebe ås as, magneu d’ tåtes ås efants, bawete ås liårds, anweye ås set trôs
- gripe-ås-meurs, cache-ås-plaeces, cache-ås-crosses
Rilomêye do mot
candjîLi mot dins on tite di live, di gazete, di soce, di marke
- Li pompe ås ramons : tite d’ ene viye gazete e walon.
- Li waide ås tchersîs redjårbaedje d’ ene pîce di teyåte da Tchekov
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : O0
Ratournaedjes
candjîa les