bague
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /bak/ /baːk/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /bak/
- Ricepeures : nén rcepåve
Etimolodjeye 1
candjîBodje neyerlandès « bagghe » (minme sinse)
-
Bague d' oujhea
-
bagues di lård
Sustantif
candjîbague femrin
- pitit rond d' fier, di keuve, k' on mete après s' doet.
- (mot d’ colebeu) a ene pate d' oujhea.
- Les colons ås longs voyaedjes poirtèt tertos leu bagues. — Jean Wisimus (fråze rifondowe).
- rondele d' agnon.
- Gn aveut ene bague d' agnon k' aveut toumé sol sitouve.
- rond k' i gn a sol pî di sacwants åbussons, did cwand l' tchapea s' end a discolé.
- Gn a des åbussons ki n' si ricnoxhèt k' pa leu bague — Pierre Otjacques (fråze rifondowe).
- cwåré d' lård, k' on pout åjheymint bodjî d' ene plaece a l' ôte.
- Gn aveut cwate bagues di lård sol pindrinisse.
Ratourneures
candjî- bague di mariaedje, bague d' ôr : bague ki les maryîs si metèt ås doets d' n' on l' ôte. F. alliance, anneau de mariage.
- awè ene bague e s' doet : esse maryî.
- aler kê les bagues : aler atchter les bagues di mariaedje; esse seur k' on s' va maryî.
- bague d' acoirdances : bague k' on s' dene cwand k' on fiesse ses acoirdances.
- i s'ont rindou les bagues : i n' sont pus po s' maryî. Franwal: ahåyant po: rompre les fiançailles.
- C' est ene bague e vosse doet : c' est ene sacwè ki vos va polou siervi. Franwal: ahåyant po: c'est une corde à votre arc.
- Avou mes çanses, dji trouvrè bague a m' doet : si nole feme ni m' vout paski dji n' so nén bea, dj' endè trouvrè bén ene ki cwire après les cwårs.
Parintaedje
candjîSinonimeye
candjîpitit rond d' fier, di keuve, k' on mete après s' doet
tot djåzant d' on colon ou di tolminme kén oujhea
Ortografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
candjîpitit rond d' fier k' on mete après s' doet
Etimolodjeye 2
candjîvî lingaedje d’ oyi « bagues » (mousmints)
Sustantif
candjîbague femrin
- (pus sovint eployî å pluriyal) mousmints.
- Cwand ç' fourit k' on spårda l' sonk da Stiene, vosse temoen, dj' esteu la avou zels. Dj' esteu d' acoird avou les cis k' el touwît; dji wårdéve leus bagues". — Jean-Marie Lecomte, L’ Oûve dès-Apôtes (ratournaedje) (fråze rifondowe).
Parintaedje
candjî- baguer foû, baguer evoye
- bagant
- bagaedje, bagueu, bagance, bagrece
- abaguer, abagant, abagance
- ebaguer, ebagant, ebagance
- rebaguer (rebaguer foû)
Sinonimeye
candjîOrtografeyes
candjîE rfondou walon :