ome
Etimolodjeye
candjîTayon-bodje latén « hominem », djin
Prononçaedje
candjî- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ɔm/ /um/ /am/ (oyon O.OU)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ɔm/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
candjîsingulî | pluriyal |
---|---|
ome | omes |
ome omrin
- grande djin do seke måye.
- C' esteut-st on bea grand ome.
- omrinne djin k' on-z est maryeye avou.
- Si ome si tchoûléve les ouys foû del tiesse po tot l' damadje k' on vneut d' lyi fé. — Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.15 (fråze rifondowe).
- (disconsyî uzaedje) djin, di tolminme kéne seke.
- Li declaråcion des droets d' l' ome — Charles Josserand (fråze rifondowe).
- Ådjourdu dj' a veyou å djournå al tévé ene djonne feme did vaila et d' avår ci tchanter l' bea bouket et dj' a tchoûlé so l' biestreye des omes ki n' ont rin rastinou d' l' istwere — JPaq (fråze rifondowe).
- mi.
- Dji n' åreu nén yeu stî sondjî a må, dowê, èn ome!
- (dins èn arinnoe) po arinner ene djin u (å pluriyal) sacwants omrinnès grandès djins.
Ratourneures
candjî- ci n' est nol ome : ci n' est nén èn ome (i n' a pont d' coraedje, il est schitåd, couyon, nawe, låtche).
- ome di cope : copleu. Vos diroz a mi ome di cope k' i n' s' ocupaxhe did rén — Félicien Barry (fråze rifondowe). F. binôme.
- si fé d' l' ome u : fé l' ome : voleur parexhe pus vî k' on n' est, tot djåzant d' on djonnea.
Parintaedje
candjî(minme sourdant etimolodjike)
Mots d’ aplacaedje
candjî- boulome
- vî ome, vî djonne ome, djonne ome
- ås troes vîs omes
- grand foirt ome
- ome-gurnouye
- ome di strin, ome di bos / ome di bwès
- Zoum (di: lès-oumes, spot des dmorants d' Maissin)
Sinonimeye
candjîOrtografeyes
candjîAprès 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
candjîomrinne grande djin
djin Loukîz a : djin
- Francès : homme (fr), personne humaine (fr), être humain (fr)
Addjectif
candjîome omrin (sustantif addjectivrece, todi sudjetrece)
- ki s' codût come èn ome (et nén come èn efant).
- A fwait k' l' eure avance, on n' si sint pus si ome — Les crwès dins les bruwères (fråze rifondowe).
Waitîz eto
candjîLijhoz l’ årtike ome (discramiaedje) so Wikipedia