valet

Loukîz eto : vårlet.

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Tayon-bodje patwès latén « vasselitus », pal voye do vî francès « vaslet » (minme sinse).

Prononçaedje

AFE :
- (pa rfrancijhaedje) /va.ˈle/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /va.ˈlɛ/ ^{aschoûtez lu} (minme prononçaedje pattavå)
Ricepeures : va·let

Sustantif

singulî	pluriyal
valet	valets

valet omrin

omrinne djin, tins di si efance.
- Waite les ptits valets et les ptitès båsheles ki djouwèt ladrî.
- Ele frecante avou on si djinti valet.
- Vos passeus d' aiwe et vos vos naçales,
  Vos pexhons, vos trôs, vos couvales
  Semént del djoye å ptit valet
  — Louis Lagauche, "L' inmant", Li tchanson del Mouze, (1947), p. 101 (fråze rifondowe).
- Ene feye, on ptit valet berlôze divins Mouze ki l' ehertcheye e s' coûsse — Paul-Henri Thomsin (fråze rifondowe).
djonnea, djonne djin.
- C’ e-st on foirt bon valet, mins il est si pawoureus ki dj’ a cåzu dvou saetchî les paroles foû del boke. — Henri Simon, « Li bleû-bîhe » 1886, (eplaidaedje da Jean Haust e 1936), p.20 (fråze rifondowe).
- Ele groumtéve des påters et des åvés k' ele maxhive å no do djonnea et, a foice do repeter ç' no la, i lyi shonnéve vey li valet et s' lyi djåzéve t ele— Joseph Mignolet, "Vé l’loumîre" (1922) (fråze rifondowe).
fi.
- C' est l' valet då Lucyin.
- Elle a co yeu on ptit valet.
- Li pere trouve ki s' valet a rompou ses acoirdayes avou l' blanke comere k' i cortizéve avou leye. — Émile Pècheur (fråze rifondowe).
- Ele fijheut tos les pelrinaedjes po-z aveur on valet li côp d’ après k’ ele sereut ôtrumint — Arthur Schmitz (fråze rifondowe).
- So les minmes trevéns, troes vijhéns avént cmandé famile; çou ki dveut ariver ariva: po deus manaedjes, c' est des djermalés, des ptits valets; addé l' ôte, eco on valet — Marcel Léonard (fråze rifondowe).
- Mins c’ esteut l’ prumî valet après ene peclêye di troes crapådes — Auguste Laloux (fråze rifondowe).
C' est l' valet di s' pa I s' codût come si pa, sovint nén d' ene boune manire.
(dins èn arinnoe) atôtchaedje a ene djin (ki pout esse amishtåve ou deur, sorlon li ton eyet l' cotoû).
- Cours a Guel, valet, lai m' e påye ! — Jean Bury, Joyeux rèspleus (1899), "Bin v’la st-on râre èdon surmint" (fråze rifondowe).
- Neye lu, valet ! Vouss on trulea ? — Henri Simon, « Sètche, i bètche » 1889, (eplaidaedje da Jean Haust e 1936), p.47 (fråze rifondowe).
- Et cwand ti dvéns vî, la, camaeråde, ene pitite fertiyante vuzion come li cene des spicrenes al tévé, ça t' fwait plaijhi, dowê, valet — Pierre Lazard, Les Cayés walons, l° 2/2021, p. 41 (fråze rifondowe).
- Après ça, vos vôrîz k' on rçuve les bresses grand å lådje totes vos troyreyes et vos pourcelreyes ! Nonna, saiss, valet; rén d' tot ça ! Å diåle bén lon vosse mtire ås såçussons — Ernest Benoit (fråze rifondowe).
- Oyi, saiss, twè, valet, ki dj' irè.
- Hê, valet, Mareye, rindjîz vosse popene !
Loukîz a : mi fi, biloute. Esp. hombre !.
- Oufti, valet, kéne assimblêye ! Oufti, valet, ké micmak ! Oufti, valet, kéne kipagneye ! — Guy Cabay (fråze rifondowe).
- Po ripeupler, sapinse Djulyin Djindbén, gn a rén k' våt les protesses, valet — Auguste Laloux, Li curè d’ Sautau, p. 56 (fråze rifondowe).
- Po kî m' prinss, valet ? dji fwai boere les pratikes; dji n' coûtche nén avou zels — Paul-Henri Thomsin (fråze rifondowe).
- On s' ashît e l' ombrire d' on bouxhon po rciner et taper ene divize, tot magnant s' fadêye, avou on doet spès d' makêye å bouré dsu, a t' fé djéryî, valet — Joseph Lahaye (fråze rifondowe).
(pus stroetmint) avou li ptit no après.
- Av léjhou les gazetes, valet Françwès? — Joseph Mignolet, "Li vôye qui monte" (1933), p.3 (fråze rifondowe).
Å cwårdjeu, li cåte ki rprézinte on vårlet et ki vént après li rwè eyet l' dame.