Guiuan

An Guiuan usa nga ikaduha nga klase nga bungto ha lalawigan han Eastern Samar ha Sinirangan nga Kabisay-an nga rehiyon ha Pilipinas. Sumala han 2016 census, mayda ini populasyon nga 52,905 ka tawo ha 13,500 nga panimalay.

Mapa han Sinirangan nga Samar nga nagpapakita kon hain an Guiuan

Sensus han Populasyon Guiuan, Eastern Samar
Sensus	Populasyon		+/-
1990	33,825		—
1995	35,447		0.9%
2000	38,694		1.90%
2007	43,469		1.62%
2010	47,037		1.09%
2015	52,991		1.66%

Saint Anthony de Padua Shrine

It Guiuan in mayda 109 kilometros (68 mi) tikan ha Borongan ngan 154 kilometres (96 mi) hit Tacloban. Ini nga bungto mayda kahaluwag nga tuna nga naabot hin 175.49 kilometro quadrado.

Ginpapamatud-an nga syahan nga dinu-ongan han barko ni Ferdinand Magelan an Isla han Homonhon hadton Marso 16, 1521. Ine an usa nga rason kun kay ano kadak-an nga katawhan ha bug-os nga Guiuan in Romano Katoliko. An Simbahan han Imaculada Concepcion an usa ha mga kadan nga simbahan ha Pilipinas.

An simabahan han Guiuan in aada ha listahan para UNESCO World Heritage Sites api han Baroque Churches of the Philippines (Extension).

Han kasagsagan han World War II, itinugot ni Presidente Elpidio Quirino an pag-ukoy han 5, 500 nga Ruso ha isla han Tubabao. Nagserbi liwat nga usa ha mga Alyansa nga kampo han mga Amerikano. Yana, nagpapabilin nala an haluag nga airstrip, nagsererbi ine yana nga airport hiton Guiuan. Bisan an higad-higad hine in ginbalayan na liwat bisan semento an gintukuran han balay.

An katawhan han Guiuan in masisiring nga mayda magkadiro-dilain nga tinikangan agi han iba-iba nga nasyon nga nag-okupar.

Dire la karikuhan ha kasaysayan an mayda han Guiuan. Nagtitikauswag liwat an bungto dara han magupay ug maghusay nga mga karadtuan sugad hin mga busag nga baybayon nga puydi pangarigu-an ngan surfing.

It mga isla hit Guiuan in masisiring nga tago nga karikuhan han nasod, diri la ha mga mag-upay nga parasyadahan pati liwat han iya mga katawhan. An mga Guiuananon in kilala han ira makusog nga pagtoo ha Ginoo ngan an ira paghatag hin importansya ha kultura ug tradisyon.

Han Nobyembre 8, 2013, ha Guiuan una nag landfall an pinakmakusog na bagyo ha bog-os nga kalibutan, an Yolanda(Haiyan) nga guin probaran an kamarig-on han guiuananon.

Kasaysayan

Kilala an Guiuan dara han duha nga importante nga panhinabo han kasaysayan ha 423 katuig nga naglabay. Han 1521, Dumuong an barko ni Ferdinand Magellan ha usa nga parti han Guiuan,an Homonhon. Han 1944, dumong an puwersa han Amerikano ha Sulu-an kun diin nahinabo an una nga aragway o giyera  ha teritoryo han Pilipinas tulo ka-adlaw sano duumong hi Heneral Mac Arthur ha baybayon han Leyte.

Nakuha an ngaran han bungto ha mismo nga hiyograpikal nga lokasyon. Gingaranan an bungto nga “Guibang” han una nga katawhan han madiskubre nira an kagibangan han kabukiran nga naharang han bungto tikan ha Pasipiko ha Sinirangan, ngan ha pagtikaiha nagin Guiuan na an ngaran.

Nagkagurumok an katawhan han bungot han kasagsagan han World War II asya nga bumalhin hira pakadto ha kabukiran para tumago. Han Hunyo 28, 1943, damo nga Hapon nga kasundaluhan an kuamdto ha Guiuan. Dire sugad han hunahuna nga brutal ngan makaharadlok an mga Hapon, maupay an nagging relasyon nira han tuminungong han Guiuan. Nagkalugsong an nakadto han kabubukiran ngan bumalik nah an ira tagsa-tagsa nga kinabuhi ha bungto.

Bali na han maiihap la nga mga pamatay han ginsususpetyahan nga mga traydor nga mga Hapon,Pilipino nga kasundaluhan, ug mga guerilla, waray na madugo nga iba pa na pamatay. Asya in an usa ha mga rason nga an usa an Guiuan ha kaislahan nga waray gud nagpabilin hin masurub-on nga panhitabo.

Nagtikang an liberasyon han bungto han Nobyembre, 27, 1944 han pagkaabot han US Navy submarine. Han Disyembre 1, 1944, damu nga LCTs, ngan iba pa nga mga barko nga naghaw-as hin mga hinakot nga makina ugsa humuon an Guiuan nga usa ha gidakui nga Kampo ha Fart East hadto nga kapanahunan.

Han 1952, ginbulag nga hinimo nga baryo han Trinidad an mga sitio han Talisay, Bagambang, Calamrisan, Lo-ok and Barawalti, nga api han baryo han Tubabao.

Han Nobyembre 10, 1978, gin padangat an Proclamation No. 1801 nga nagdedeklarar han Guiuan nga Tourist Zone and Marine Reserve ha ubos han administrayon ug control han Philippine Tourism Authority (PTA).

Han Nobyembre 8, 2013, nagantos an bungto dara han damo nga nadistroso ngan nagkaruruba lapid na an 110 nga nagkamatay ngan masobra 3,625 nga nagkasasamaran Haros kada establisyimento ngan kabablayan in nagkadidistruso ngan nagkaruruba lapid na an barakwitan nga sentro han bunto, an Simabahan Katoliko, mga hospital ug gymnasium.

Mga Barangay

An Guiuan mayda (60) nga baranggay.

Alingarog Bagua Banaag Banahao Baras Barbo Bitaugan Bungtod Bucao Buenavista Cagdara-o Cagusu-an Camparang Campoyong Canawayon Cantahay Casuguran Cogon Culasi

Dalaragan Gahoy Habag Hagna Hamorawon Hollywood Inapulangan Lupok Mayana Ngolos Pagbabangnan Pagnamitan Poblacion Brgy. 1 Poblacion Brgy. 2 Poblacion Brgy. 3 Poblacion Brgy. 4 Poblacion Brgy. 4-A Poblacion Brgy. 5 Poblacion Brgy. 6 Poblacion Brgy. 7 Poblacion Brgy. 8

Poblacion Brgy. 9 Poblacion Brgy. 9-A Poblacion Brgy. 10 Poblacion Brgy. 11 Poblacion Brgy. 12 Salug San Antonio San Jose San Pedro Sapao Sulangan Suluan Surok San Juan Santo Niño Tagporo Taytay Timala Trinidad Victory Island

Mga Iskuylahan

Guiuan National High School Guiuan East Central School Honeywell Elementary School Taytay Integrated School Immaculate Conception School Bagua Elementary School Campoyong Elementary School MSH Sisters School Salug Elementary School Surok Elementary School Pagnamitan Elementary School Victory Primary School Gahoy Elementary School Hagna Primary School Tagporo Primary School Cagdara-o Primary School Sulu-an Elementary School Sapao Elementary School Tubabao Elementary School Cogon Elementary School

Lupok Central Elementary School Baras Elementary School Saint Mary's Academy of Guiuan Tubabao National High School Manicani National High School Taytay Integrated School Sulangan National High School Homonhon National High School Eastern Samar State University-Guiuan Banahaw Elementary School Grace Christian School of Guiuan Bible Baptist Academy

Mga Karadto-on

• Linao Cave
• Monay Beach
• Suhuton Cave
• Tangdu-an
• Dumpao Beach
• Sapao Beach
• Pearl Island
• Sur Campangihon Natural Park
• Buro-Buro

Mga Karaonan

• Shao La Cuisine
• Casa Nicolas
• Tanghay View Lodge
• GSECC Food Haus
• Marcelo's Place
• Andoks
• Sophia's Bread and Pastries
• Cablao's Cakes and Patries
• Mr. Beaker
• La Tazza Cafe
• Silogan sa Guiuan
• Burgril
• Alyzza's Coffee Plus
• Phenpoint
• Mister Baker Bakeshop
• Sanley
• Misty Blue
• Resto Kalikasan
• Camp Kawayan
• Kusina ni Paring
• La Vista Venue

Mga Establisyamento

• Shao Cyber Cafe
• Addison Pension House
• Hotel Kaishra
• Prince Hypermart
• NOVO
• Star Plaza
• Rochellyn Gift Center
• Mercury Drugstore
• Rose Pharmacy
• Pharmacia Machica
• Pia Commercial
• Pharmacia Joy Salazar
• Family Drugstore
• Bagania's Pharmacy
• Guiuan Superstar
• I-image Internet Cafe

Mga Bangko

• Rural Bank of Guiuan
• Landbank of the Philippines
• Philippine National Bank
• Metrobank
• Card Bank-Guiuan
• OCCI-Guiuan

Mga Transportasyon

• Van-vans Tour
• Duptours
• Borongan Transport
• TLBP Bus Line
• DLTB
• Fortune Bus Line
• Silver Star
• Eagle Star

Mga Gasolinahan

• Shell Gas Station
• Caltex Mabuhay
• Caltex
• Petron- Lactason
• Petron- Lugay St.

Mga Ospital ug Klinika

• Immaculate Conception Hospital
• Guiuan Polymedic Hospital
• Felipe Abrigo Memorial Hospital
• St. Jude Hospital (Under Construction)
• Guiuan Specialist Clinic
• Guiuan Doctors Clinic
• Frames and Lenses
• Bites and Smile
• Family Doctors

Mga Sumpay ha Gawas

• Munisipyo han Guiuan Ginhipos 2005-04-07 han Wayback Machine
• Guiuan Ginhipos 2005-11-23 han Wayback Machine
• Philippine Standard Geographic Code Ginhipos 2012-04-13 han Wayback Machine
• 2000 Philippine Census Information Ginhipos 2005-09-23 han Wayback Machine